وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
اهل سنت این گونه عقیده دارند که کلام خداوند صفتی از صفات او است که همواره بوده و هست، و او سبحانه و تعالی همراه با کلامی حقیقی، و صوتی که به هیچ کدام از اصوات مخلوقات شباهتی ندارد، و با حروف، هر وقت بخواهد، و با هر که بخواهد، و هر گونه که اراده کند، کلام خواهد گفت. و این گفته دلایل بسیاری دارد. از جمله:
( وَکَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَکْلِیماً) (النساء: ۱۶۴) (معنی): (و خداوند با موسی سخن گفت، سخن گفتنی).
و همچنین: (وَلَمَّا جَاءَ مُوسَى لِمِیقَاتِنَا وَکَلَّمَهُ رَبُّهُ) (لأعراف: ۱۴۳) معنی: (و هنگامی که موسی در وقت معلوم حاضر شد و پروردگار او با او سخن گفت.)
و دلیل ما مبنی بر اینکه کلام همراه با صوت است این آیه است: (وَنَادَیْنَاهُ مِنْ جَانِبِ الطُّورِ الْأَیْمَنِ وَقَرَّبْنَاهُ نَجِیّا ً) (مریم:۵۲) (معنی): (و او را از جانب راست طور ندا دادیم و رازگویان نزدیک ساختیم.)
و دلیل ما از سنت قول رسول صلى الله علیه وسلم است که گفت: خداوند تعالی می گوید:
( یا آدم، فیقول لبیک و سعدیک، فینادی بصوت إن الله یامرک ان تخرج من ذریتک بعثا الی النار فیقول یا ربی و ما بعث النار. . .)
( صحیح ) انظر حدیث رقم : ۸۱۴۲ فی صحیح الجامع .
معنی: (یا آدم، پس آدم می گوید لبیک و سعدیک، پس همراه با صوت او را ندا می دهد که خداوند تو را امر می دهد که از ذریه ات گروهی را بسوی آتش بفرستی. پس آدم می گوید ای پروردگار، این فرستادگان بسوی آتش کیستند. . .)
و دلیل ما مبنی بر اینکه کلام خداوند با حروف است، این سخن او است:
(وَقُلْنَا یَا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَزَوْجُکَ الْجَنَّهَ) (البقره: ۳۵).
(معنی): (و گفتیم ای آدم تو و همسرت در جنت سکونت کنید.)
و همه می دانیم که قول و گفتن همراه با حروف انجام می پذیرد. و دلیل ما مبنی بر اینکه این کلام به مشیت خداوند است این گفته او است:
(وَلَمَّا جَاءَ مُوسَى لِمِیقَاتِنَا وَکَلَّمَهُ رَبُّهُ) (لأعراف: ۱۴۳) (معنی): (و هنگامی که موسی در وقت معلوم حاضر شد و پروردگار او با او سخن گفت.)
پس کلام گفتن، پس از آمدن موسی علیه الصلاه و السلام حاصل شده است. و کلام خداوند به اعتبار اصلش، صفت ذات است و خداوند همواره قادر به کلام و متکلم بوده و هست، و کلام خداوند به اعتبار آحادش صفت فعل است. چون کلام آحاد به مشیت تعلق دارد. یعنی هرگاه که بخواهد کلام می گوید.
مولف دلایل بسیاری را از کلام خداوند ذکر نموده است، چون اکثر خصومتهای پیش آمده و فتنه های واقعه در مسائل صفات، به صفت کلام خداوند وارد می شده است.