وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
اهل سنت این گونه عقیده دارند که
کلام خداوند صفتی از صفات او است که همواره بوده و هست، و او سبحانه و تعالی همراه با کلامی حقیقی،
و صوتی که به هیچ کدام از اصوات مخلوقات شباهتی ندارد، و با حروف، هر وقت بخواهد، و به هر چه بخواهد، و هر گونه که اراده کند، کلام خواهد گفت.
و این گفته دلایل بسیاری دارد. از جمله:
{وَکَلَّمَ ٱللَّهُ مُوسَىٰ تَکۡلِیمٗا} النساء: ۱۶۴.
(معنی): «و خداوند با موسی سخن گفت، سخن گفتنی».
و همچنین:
{وَلَمَّا جَآءَ مُوسَىٰ لِمِیقَٰتِنَا وَکَلَّمَهُۥ رَبُّهُۥ} الأعراف: ۱۴۳.
(معنی): «و هنگامی که موسی در وقت معلوم حاضر شد و پروردگار او با او سخن گفت».
و دلیل ما مبنی بر اینکه کلام همراه با صوت است این آیه است:
{وَنَٰدَیۡنَٰهُ مِن جَانِبِ ٱلطُّورِ ٱلۡأَیۡمَنِ وَقَرَّبۡنَٰهُ نَجِیّٗا} مریم: ۵۲.
(معنی): «و او را از جانب راست طور ندا دادیم و رازگویان نزدیک ساختیم».
و دلیل ما از سنت قول رسول صلى الله علیه و سلم است که گفت: خداوند تعالی می‌فرماید:
«یَا آدَمُ فیَقُولُ لَبَّیْکَ وَسَعْدَیْکَ فَیُنَادَى بِصَوْتٍ إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکَ أَنْ تُخْرِجَ مِنْ ذُرِّیَّتِکَ بَعْثًا إِلَى النَّارِ فیقول یَا رَبِّی وَمَا بَعْثُ النَّار. . .»
(معنی):
«یا آدم، پس آدم می‌گوید لبیک و سعدیک، پس همراه با صوت او را ندا می‌دهد که خداوند تو را امر می‌دهد که از ذریه ات گروهی را بسوی آتش بفرستی. پس آدم می‌گوید ای پروردگار، این فرستادگان بسوی آتش کیستند. . .»
و دلیل ما مبنی بر اینکه کلام خداوند با حروف است، این سخن او است:
{وَقُلۡنَا یَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡکُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُکَ ٱلۡجَنَّهَ} البقره: ۳۵.
(معنی): «و گفتیم ای آدم تو و همسرت در جنت سکونت کنید».
و همه می‌دانیم که قول و گفتن همراه با حروف انجام می‌پذیرد. و دلیل ما مبنی بر اینکه این کلام به مشیت خداوند است این گفته او است:
{وَلَمَّا جَآءَ مُوسَىٰ لِمِیقَٰتِنَا وَکَلَّمَهُۥ رَبُّهُۥ} الأعراف: ۱۴۳.
(معنی): «و هنگامی که موسی در وقت معلوم حاضر شد و پروردگار او با او سخن گفت».
پس کلام گفتن، پس از آمدن
موسی علیه الصلاه و السلام حاصل شده است.
و کلام خداوند به اعتبار اصلش، صفت ذات است و خداوند همواره قادر به کلام و متکلم بوده و هست، و کلام خداوند به اعتبار آحادش صفت فعل است.
چون کلام آحاد به مشیت تعلق دارد.
یعنی هرگاه که بخواهد کلام می‌گوید.
مولف دلایل بسیاری را از کلام خداوند ذکر نموده است، چون اکثر خصومتهای پیش آمده و فتنه‌های واقعه در مسایٔل صفات، به صفت کلام خداوند وارد می‌شده است.