قواعد منهج سلفی

۱-مقدم نمودن شرع بر عقل:

اولین قاعده، پیروی از سلف صالح در فهم و تفسیر، اثبات بلاکیف صفات پروردگار و سایر مسایل کلامی است؛ و اسوه و الگو قرار دادن اندیشه و عمل اولین مسلمانان می­باشد؛ پس ابتدا قرآن و حدیث، سپس اقتدا و پیروی از صحابه می­ باشد زیرا وحی در میان آنها نازل می ­شد و آنها نسبت به کسانی که پس از آنها بودند به تفسیر آن، آگاه­ تر بودند؛ آنها در اصول دین مشترک بوده و اختلافی نداشتند و بدعت­ها و هوای نفس در میان آنها نبود

نشانه غالب پیروان منهج سلفی این است که آنها اهل حدیث و از حافظان و راویان آن هستند و علمای آن، پیرو احادیث و اخبار و روایات هستند زیرا که آن راه مومنان است و بر این کلام الله متعال استناد می ­کند: «وَیَتَّبِعْ غَیْرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءتْ مَصِیراً»: «و از راهی جز راه مؤمنان پیروی کند، ما او را به آنچه پیروی کرده، وا گذاریم و او را به جهنم در افکنیم و بد جایگاهی است.» (نساء: ۵۱۱)

۲-نپذیرفتن تاویلات کلامی:

تاویل نزد متکلمان عموماَ به معنای مقدم دانستن و اصل دانستن عقل نسبت به شرع در تفسیر است و معتقدند چون میان این دو تعارضی به وجود آمد، باید نصوص را موافق با عقل تاویل کرد. اما سلف بر عکس آنان همچنان که ابن تیمیه ذکر کرده است، به آیات قرآن و احادیث پیامبر حکم کرده و بدان اکتفا می ­کنند و مفاهیم عقلی را پیرو آن می ­دانند چرا که عقل در کتاب خدا و سنت پیامبرش، امری قائم بر عاقل است حال برابر است که صفت و یا عرض نامیده شود؛ و به صورت عینی و کامل بر خود استوار نیست همچنان که فلاسفه گفته­ اند.

۳-استدلال بر آیات و دلایل قرآنی :

آیات: قرآن کریم روش استدلالی خاص خود را دارد، انسان را به تفکر در آسمان­ها و زمین تشویق می­ کند و او را بر کشف اسرار مخلوقات خداوند تحریک می­ کند و علم و علما را ستوده است؛ هر پژوهشگری در تاریخ تفکر اولین مسلمانان، اقرار می­ کند که آنها به قرآن کریم اکتفا نمودند و در کنار آن سنت را راهنمایی هدایتگر در تمام امور خود می­دانستند. در تلاوت و حفظ آن غرق بوده و تفسیرش را مد نظر داشتند، احکام آن­را اجرا کرده و از آیات آن، قواعد اندیشه­ ی عقلی را استنباط کرده و حقایق عالم غیب را از آن فرا می­ گرفتند. (همچنان که شیخ الاسلام معتقد است) هر مسئله­ ای که اهل کلام و فلاسفه در آن غوطه­ ور شده­ اند، در قرآن به وضوح و روشنی توضیح داده شده است. مسلمانان از روشن­گری قرآن کریم در باب ذات و صفات پروردگار، مسائل توحید، پیامبران، روز قیامت، انسان، شروع خلقت او، جایگاه وی در زمین، بازگشت او، امت­ های پیشین و موضع آنها در مورد پیامبران گذشته، تاریخ امت­ ها و حقایق غیب عالم همچون فرشتگان و جن و دیگر موضوعاتی که در میدان اندیشه­ی انسانی مورد بحث و سوال قرار می ­گیرد، بهره می­برند.