قناعت و عزت نفس و میانه‌روی در زندگی

 وعن حَکیم بن حِزَام رضی اللَّه عنه قال: سَأَلْتُ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَیْهِ وسَلَّم فَأَعطَانی، ثم سَأَلْتُهُ فَأَعطَانی، ثم سَأَلْتُهُ فَأَعطَانی، ثم قال: «یا حَکیمُ، إِنَّ هذا المَالَ خَضِرٌ حُلْوٌ، فَمن أَخَذَهُ بِسَخَاوَهِ نَفس بُورکَ لَهُ فِیه، وَمَن أَخَذَهُ بِإِشرَافِ نَفْسٍ لَم یُبَارَکْ لهُ فیهِ، وکَانَ کَالَّذِی یَأْکُلُ ولا یَشْبَعُ، والیدُ العُلَیا خَیرٌ مِنَ الیَدِ السُّفلَى» قال حَکیمٌ فقلتُ: یا رسول اللَّه وَالَّذِی بَعثَکَ بالحَقِّ لا أَرْزَأُ أَحداً بَعدَکَ شَیْئاً حَتَّى أُفَارِقَ الدُّنیَا، فَکَانَ أَبُو بکرٍ رضی اللَّه عنه یَدْعُو حَکیماً لِیُعطیَهُ العَطَاءَ، فَیَأْبَى أن یَقْبَلَ مِنْهُ شَیْئاً. ثُمَّ إِنَّ عُمر رضی اللَّه عنه دَعَاهُ لِیُعطیهُ، فَأَبَى أَن یَقْبلَهُ. فقال: یا مَعشَرَ المُسْلمینَ، أُشْهِدُکُم عَلى حَکیمٍ أَنِی أَعْرضُ عَلَیه حَقَّهُ الَّذِی قَسَمَهُ اللَّه لَهُ فی هذا الْفیءِ، فیَأْبَى أَن یَأْخُذَهُ. فَلَمْ یَرْزَأْ حَکیم أَحداً مِنَ النَّاسِ بَعْدَ النَّبِیِّ صَلّى اللهُ عَلَیْهِ وسَلَّم حَتَّى تُوُفی.

از حکیم بن حزام رضی الله عنه روایت شده است که گفت: از پیامبرصلی الله علیه وسلم چیزی خواستم، عطا فرمود: باز هم چیزی طلب کردم، باز عطا فرمود: باز خواستم، دوباره عطا فرمود: سپس فرمودند:

ای حکیم! این مال (دنیا) سبز و شیرین است، هر کس آن را با سخاوت نفس و بدون طمع و درخواست و بی‌مبالات به آن، تصاحب کند، برای او مبارک خواهد بود و هر کس با رغبت و حرص و طمع، آن را به دست آورد، برای او مبارک نمی‌شود و او همانند کسی است که می‌خورد و سیر نمی‌شود و دست بالا (بخشنده) از دست پایین (گیرنده) بهتر است.

حکیم می‌گوید: ای رسول خدا سوگند به کسی که تو را به حق فرستاده است، بعد از این سخن تو یا بعد از وفات تو از هیچ‌کس چیزی نمی‌گیرم تا وقتی که از دنیا می‌روم.

پس از رحلت پیامبرصلی الله علیه وسلم ابوبکررضی الله عنه حکیم را فرا می‌خواند تا چیزی به او بدهد، اما حکیم از قبول آن ابا کرد و امام عمررضی الله عنه او را دعوت کرد که چیزی به او بدهد، قبول نکرد، سپس امام عمر گفت: ای گروه مسلمانان! شما را شاهد می‌گیرم که من سهم حکیم را از این غنیمت که خدا به او داده است، بر او عرضه و از قبولش امتناع می‌کند و حکیم بعد از پیامبرصلی الله علیه وسلم
تا وقتی که وفات کرد، از هیچ‌یک از مردم، هرگز چیزی قبول نکرد.

المصدر : صحیح البخاری الصفحه أو الرقم: ۲۷۵۰/ المصدر : صحیح ابن حبان الصفحه أو الرقم: ۳۲۲۰/ المصدر : صحیح ابن حبان الصفحه أو الرقم: ۳۴۰۶٫