فهم نصوص بر مبنای فهم صحابه رضی الله عنهم (۱)

دلالت قرآن کریم بر این مهم:
خداوند متعال می فرماید: «وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّهً وَسَطاً لِّتَکُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَیَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیداً» (بقره: ۱۴۳) «و همچنین شما را امت میانه قرار دادیم تا بر مردم گواه باشید و پیامبر هم بر شما گواه باشد».
«الوسط» به معنای اختیار نمودن عدل می باشد. بنابراین صحابه بهترین امت و عادل ترین آنها در اقوال و اعمال و اراده و نیت بودند و بر این مبنا بود که استحقاق یافتند تا در روز قیامت شاهدان و گواهانه پیامبران نسبت به امت های شان باشند».
و خداوند متعال می فرماید: «کُنتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتَابِ لَکَانَ خَیْراً لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَکْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ» (آل عمران: ۱۱۰) «شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدیدار شده‌اید: امر به معروف می‌کنید و نهی از منکر می‌نمائید و به الله ایمان دارید. و اگر اهل کتاب ایمان می‌آوردند، قطعاً برای شان بهتر بود، برخی از آنان مؤمنند و بیشتر آنان فاسق و نافرمانند».
دلالت سنت نبوی:
رسول خدا فرمودند: «خَیْرُ النَّاسِ قَرْنِی، ثُمَّ الَّذِینَ یَلُونَهُمْ، ثُمَّ الَّذِینَ یَلُونَهُمْ…»: «بهترین مردم، مردم زمان من است سپس نسلی که پس از آنها می آید، سپس کسانی که بعد از آنها می آیند…»
عمومیت لحاظ شده در حدیث، اقتضای بهترین بودن در اعتقاد و فهم و عمل را دارد.
دلالت اجماع و اقوال علما:
الف) اجماع: شیخ الاسلام ابن تیمیه می گوید: «اهل سنت و جماعت همگی اتفاق نظر دارند که بهترین نسل این امت از نظر اعمال و اقوال و اعتقاد و هر فضیلت دیگری، اولین نسل آن می باشد سپس کسانی که پس از آنها آمدند و سپس کسانی که بعد از آنها آمدند… و همگی اتفاق نظر دارند که آنها در هر فضیلتی از جمله علم و ایمان و عقل و دین و بیان و عبادت بر خَلَف برتری دارند. و آنها سزاوارتر به تبیین و روشنگری در هر مشکلی هستند و این مهم را کسی انکار نمی کند مگر آنکه با امری معلوم و آشکار در دین اسلام لجبازی کند و خداوند او را دانسته گمراه کرده است…»