الله متعال میفرماید: ﴿وَإِذَا سَمِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَى ٱلرَّسُولِ تَرَىٰٓ أَعۡیُنَهُمۡ تَفِیضُ مِنَ ٱلدَّمۡعِ مِمَّا عَرَفُواْ مِنَ ٱلۡحَقِّۖ یَقُولُونَ رَبَّنَآ ءَامَنَّا فَٱکۡتُبۡنَا مَعَ ٱلشَّٰهِدِینَ٨٣ وَمَا لَنَا لَا نُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَمَا جَآءَنَا مِنَ ٱلۡحَقِّ وَنَطۡمَعُ أَن یُدۡخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلصَّٰلِحِینَ٨۴ فَأَثَٰبَهُمُ ٱللَّهُ بِمَا قَالُواْ جَنَّٰتٖ تَجۡرِی مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِینَ فِیهَاۚ وَذَٰلِکَ جَزَآءُ ٱلۡمُحۡسِنِینَ٨۵﴾ [المائده: ۸۳-۸۵].
«و چون آیاتی را که بر پیامبر نازل شده است میشنوند، مىبینى بر اثر آنچه از حق شناختهاند، چشمانشان اشک میبارد و میگویند: «پروردگارا، ایمان آوردیم؛ پس ما را در زمرۀ [مسلمانان و] گواهان بنویس. چرا به الله و آنچه از حق به ما رسیده است ایمان نیاوریم؛ حال آنکه امید داریم پروردگارمان ما را با گروه شایستگان [به بهشت] درآورد؟» پس الله به پاس آنچه گفتند، به آنان باغهایی [از بهشت] پاداش داد که از زیر [درختان] آن جویبارها جاری است و جاودانه در آن خواهند ماند؛ و این است جزای نیکوکاران».
عَنْ أَنسٍ، قَالَ: بَلَغَ رَسُولَ اللهِ صلی الله علیه وسلم عَنْ أَصْحَابِهِ شَیْءٌ فَخَطَبَ فَقَالَ: «عُرِضَتْ عَلَیَّ الْجَنَّهُ وَالنَّارُ، فَلَمْ أَرَ کَالْیَوْمِ فِی الْخَیْرِ وَالشَّرِّ، وَلَوْ تَعْلَمُونَ مَا أَعْلَمُ لَضَحِکْتُمْ قَلِیلًا وَلَبَکَیْتُمْ کَثِیرًا» قَالَ: فَمَا أَتَى عَلَى أَصْحَابِ رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه وسلم یَوْمٌ أَشَدُّ مِنْهُ، قَالَ: غَطَّوْا رُءُوسَهُمْ وَلَهُمْ خَنِینٌ.[۱]
از انس روایت است که گفت: خبری درباره اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم به ایشان رسید؛ سخنرانی کرد و فرمود: «بهشت و دوزخ به من نشان داده شد و مانند امروز، خیر و شر را ندیدهام؛ اگر آنچه را که من میدانم، شما میدانستید، کم میخندیدید و زیاد، میگریستید». و هیچ روزی سختتر از آن روز بر یاران پیامبر ج نگذشت؛ آنان، سرهایشان را پوشاندند و صدای گریه آنها بلند شد».
عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم یَقُولُ: «عَیْنَانِ لَا تَمَسُّهُمَا النَّارُ: عَیْنٌ بَکَتْ مِنْ خَشْیَهِ اللَّهِ، وَعَیْنٌ بَاتَتْ تَحْرُسُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ».[۲]
از ابن عباس روایت شده است که گفت: از پیامبر صلی الله علیه وسلم شنیدم که میفرمود: «آتش دوزخ، دو چشم را لمس نمیکند: چشمی که از خوف و خشیت الله بگرید؛ و چشمی که برای نگهبانی در راه الله، بیدار بماند».
[۱]– متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۴۶۲۱ و مسلم حدیث شماره ۲۳۵۹ با لفظ مسلم
[۲]– صحیح؛ ترمذی حدیث شماره ۱۶۳۹