نماز شب از برترین اعمال است و از نمازهای نفل روز با فضیلتتر است؛ زیرا اخلاص در آن، به خاطر مخفی بودن، بیشتر است و سختی ترک خواب، و شیرینی لذت مناجات با پروردگار عزیز و گرامی را به همراه دارد. آخر شب برترین زمان شب است؛ زیرا نزول الله به آسمان دنیا در همان موقع است.
الله میفرماید: ﴿إِنَّ نَاشِئَهَ ٱلَّیۡلِ هِیَ أَشَدُّ وَطۡٔٗا وَأَقۡوَمُ قِیلًا۶﴾ [المزمل: ۶]. «بیگمان، شبزندهداری [بر نفس] دشوار است، و برای گفتار [و نیایش،] مناسبتر و استوارتر است».
سُئِلَ النَّبِیُّ: أَیُّ الصَّلَاهِ أَفْضَلُ بَعْدَ الْمَکْتُوبَهِ؟ فَقَالَ: «أَفْضَلُ الصَّلَاهِ، بَعْدَ الصَّلَاهِ الْمَکْتُوبَهِ، الصَّلَاهُ فِی جَوْفِ اللَّیْلِ».[۱]
از پیامبر صلی الله علیه وسلم پرسیده شد: پس از نماز فرض، چه نمازی برتر است؟ فرمود: «برترین نماز پس از نماز فرض، نماز در آخر شب است».
عَنْ عَمْروِ بْنِ عَبَسَهَ رضی الله عنه أَنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «إِنَّ أَقْرَبَ مَا یَکُونُ الرَّبُّ عَزَّ وَجَلَّ مِنَ الْعَبْدِ جَوْفَ اللَّیْلِ الْآخِرَ، فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَکُونَ مِمَّنْ یَذْکُرُ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ فِی تِلْکَ السَّاعَهِ فَکُنْ؛ فَإِنَّ الصَّلَاهَ مَحْضُورَهٌ مَشْهُودَهٌ إِلَى طُلُوعِ الشَّمْسِ…».[۲]
عمرو پسر عبسه رضی الله عنه میگوید: پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «پروردگار در بخش پایانى شب، از هر زمانِ دیگر به بندهاش نزدیکتر است، اگر میتوانى از کسانى باش که در آن وقت، مشغول ذکر الله هستند؛ زیرا فرشتگان تا طلوع خورشید شاهد و حاضر هستند…».
[۱]– مسلم حدیث شماره ۱۱۶۳
[۲]– صحیح؛ ترمذی حدیث شماره ۳۵۷۹ و نسایی حدیث شماره ۵۷۲ با لفظ نسایی