فضیلت آغاز سلام

جابر رضی الله عنه می‌گوید: رسول‌الله صلی الله علیه وسلم فرمود:
«لیسلم الراکب على الماشی والماشی على القاعد والماشیان أیهما بدأ فهو أفضل» .
«سواره به پیاده، سلام بدهد، کسی که راه می‌رود به کسی که نشسته است، سلام بدهد. و از دو نفر پیاده‌ای که به یکدیگر می‌رسند، هرکدام اول سلام دهد، فضیلت بیشتری دارد».
همچنین احمد و ابوداوود با سند صحیح روایت کرده‌اند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود:
«إنَّ أولى النّاسِ باللهِ مَنْ بدأهمْ بالسَّلامِ» .
«محبوب‌ترین و مقرب‌ترین مردم نزد خداوند، کسی که اول به مردم، سلام دهد».
و اول سلام دادن، عادت بزرگان صحابه و تابعین بود. از رسول‌الله صلی الله علیه وسلم روایت شده است که فرمود:
«السّلامُ قبلَ السّؤالِ فَمَنْ بَدَأَکُمْ بالسُّؤالِ قبلَ السّلامِ فلا تجیبوه» .
«سلام، قبل از پرسیدن است. پس هر کس، قبل از سلام، سؤالی کرد، جوابش را ندهید».
مفهوم حدیث این است که هیچکس قبل از سلام دادن، سخنی نگوید و سؤالی نکند. پس هرگاه، سلام داد، سؤال کند و سخن بگوید. کلده بن حنبل می‌گوید: صفوان بن امیه قدری دوغ آغوز ، یک بچه‌آهو و کمی خیار، نزد رسول خدا صلی الله علیه وسلم که در قسمت بالای وادی، قرار داشت فرستاد. من بدون اینکه اجازه بگیرم و سلام دهم، وارد شدم. نبی‌اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: «برگرد. سپس بگو: السلام علیکم، آیا وارد شوم»؟
امتی درس‌نخوانده …
﴿هُوَ ٱلَّذِی بَعَثَ فِی ٱلۡأُمِّیِّ‍ۧنَ رَسُولٗا مِّنۡهُمۡ یَتۡلُواْ عَلَیۡهِمۡ ءَایَٰتِهِۦ وَیُزَکِّیهِمۡ وَیُعَلِّمُهُمُ ٱلۡکِتَٰبَ وَٱلۡحِکۡمَهَ وَإِن کَانُواْ مِن قَبۡلُ لَفِی ضَلَٰلٖ مُّبِینٖ ٢﴾ [الجمعه: ۲].
«خدا همان ذاتی است که از میان درس‌نخوانده‌ها، پیامبری مبعوث کرد تا آیات خداوند را برای آنان، تلاوت کند و آن‌ها را پاک بگرداند و به آنان کتاب و حکمت بیاموزد اگرچه آن‌ها پیش از آن تاریخ، در گمراهی آشکاری بودند».
خداوند در میان این امت، این پیامبر صلی الله علیه وسلم را فرستاد تا آنان را تزکیه کند، امور دین را به آن‌ها بیاموزد و آداب و خصلت‌های نیکو را به آنان آموزش دهد.
منظور از آوردن حدیث کلده در اینجا، این است که قبل از وارد شدن، سخن گفتن و هر کار دیگر، باید سلام داد.
عبدالله‌بن بسر رضی الله عنه می‌گوید: هرگاه، رسول خدا صلی الله علیه وسلم به در خانه‌ی کسی می‌آمد، روبروی دروازه، توقف نمی‌کرد، بلکه سمت راست یا چپ آن، می‌ایستاد و می‌گفت: «السلام علکیم، السلام علیکم» .
یکی از عادات رسول خدا صلی الله علیه وسلم این بود که با هر کس ملاقات می‌نمود، پیش‌دستی می‌کرد و اول، سلام می‌داد و تلاش می‌نمود تا این‌گونه باشد برخلاف انسان‌های متکبر که همیشه منتظرند که دیگران به آن‌ها، سلام بدهند. کسی که سلام می‌دهد، بگوید: «السلام علیکم ورحمه‌الله وبرکاته» و کسی که جواب می‌دهد، بگوید: وعلیکم السلام ورحمه‌الله و برکاته. جواب دادن با واو یعنی «وعلیکم ‌السلام» از تنها «علجابر رضی الله عنه می‌گوید: رسول‌الله صلی الله علیه وسلم فرمود:
«لیسلم الراکب على الماشی والماشی على القاعد والماشیان أیهما بدأ فهو أفضل» .
«سواره به پیاده، سلام بدهد، کسی که راه می‌رود به کسی که نشسته است، سلام بدهد. و از دو نفر پیاده‌ای که به یکدیگر می‌رسند، هرکدام اول سلام دهد، فضیلت بیشتری دارد».
همچنین احمد و ابوداوود با سند صحیح روایت کرده‌اند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود:
«إنَّ أولى النّاسِ باللهِ مَنْ بدأهمْ بالسَّلامِ» .
«محبوب‌ترین و مقرب‌ترین مردم نزد خداوند، کسی که اول به مردم، سلام دهد».
و اول سلام دادن، عادت بزرگان صحابه و تابعین بود. از رسول‌الله صلی الله علیه وسلم روایت شده است که فرمود:
«السّلامُ قبلَ السّؤالِ فَمَنْ بَدَأَکُمْ بالسُّؤالِ قبلَ السّلامِ فلا تجیبوه» .
«سلام، قبل از پرسیدن است. پس هر کس، قبل از سلام، سؤالی کرد، جوابش را ندهید».
مفهوم حدیث این است که هیچکس قبل از سلام دادن، سخنی نگوید و سؤالی نکند. پس هرگاه، سلام داد، سؤال کند و سخن بگوید. کلده بن حنبل می‌گوید: صفوان بن امیه قدری دوغ آغوز ، یک بچه‌آهو و کمی خیار، نزد رسول خدا صلی الله علیه وسلم که در قسمت بالای وادی، قرار داشت فرستاد. من بدون اینکه اجازه بگیرم و سلام دهم، وارد شدم. نبی‌اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: «برگرد. سپس بگو: السلام علیکم، آیا وارد شوم»؟
امتی درس‌نخوانده …
﴿هُوَ ٱلَّذِی بَعَثَ فِی ٱلۡأُمِّیِّ‍ۧنَ رَسُولٗا مِّنۡهُمۡ یَتۡلُواْ عَلَیۡهِمۡ ءَایَٰتِهِۦ وَیُزَکِّیهِمۡ وَیُعَلِّمُهُمُ ٱلۡکِتَٰبَ وَٱلۡحِکۡمَهَ وَإِن کَانُواْ مِن قَبۡلُ لَفِی ضَلَٰلٖ مُّبِینٖ ٢﴾ [الجمعه: ۲].
«خدا همان ذاتی است که از میان درس‌نخوانده‌ها، پیامبری مبعوث کرد تا آیات خداوند را برای آنان، تلاوت کند و آن‌ها را پاک بگرداند و به آنان کتاب و حکمت بیاموزد اگرچه آن‌ها پیش از آن تاریخ، در گمراهی آشکاری بودند».
خداوند در میان این امت، این پیامبر صلی الله علیه وسلم را فرستاد تا آنان را تزکیه کند، امور دین را به آن‌ها بیاموزد و آداب و خصلت‌های نیکو را به آنان آموزش دهد.
منظور از آوردن حدیث کلده در اینجا، این است که قبل از وارد شدن، سخن گفتن و هر کار دیگر، باید سلام داد.
عبدالله‌بن بسر رضی الله عنه می‌گوید: هرگاه، رسول خدا صلی الله علیه وسلم به در خانه‌ی کسی می‌آمد، روبروی دروازه، توقف نمی‌کرد، بلکه سمت راست یا چپ آن، می‌ایستاد و می‌گفت: «السلام علکیم، السلام علیکم» .
یکی از عادات رسول خدا صلی الله علیه وسلم این بود که با هر کس ملاقات می‌نمود، پیش‌دستی می‌کرد و اول، سلام می‌داد و تلاش می‌نمود تا این‌گونه باشد برخلاف انسان‌های متکبر که همیشه منتظرند که دیگران به آن‌ها، سلام بدهند. کسی که سلام می‌دهد، بگوید: «السلام علیکم ورحمه‌الله وبرکاته» و کسی که جواب می‌دهد، بگوید: وعلیکم السلام ورحمه‌الله و برکاته. جواب دادن با واو یعنی «وعلیکم ‌السلام» از تنها «علیکم ‌السلام» گفتن، بهتر است چنانچه نووی و ابن قیم به این مطلب، اذعان نموده‌اند و آن را تأیید کرده‌اند.
مکروه است که سلام‌دهنده (بجای السلام علیکم) بگوید: علیک ‌السلام. ابوجری هجیمی می‌گوید: نزد نبی‌اکرم صلی الله علیه وسلم رفتم و گفتم: علیک ‌السلام ای رسول خدا. آن حضرت صلی الله علیه وسلم فرمود:
«لاَ تَقُلْ عَلَیْکَ السَّلاَمُ فَإِنَّ عَلَیْکَ السَّلاَمُ تَحِیَّهُ الْمَوْتَى» .
«علیکم السلام نگویید زیرا به مردگان، اینگونه سلام می‌دهند».
لذا بر ما واجب است که از سلام دادن با لفظ «علیک السلام» پرهیز کنیم. زیرا صحابه مردگان‌شان را با این لفظ، سلام می‌دادند. چنانچه شاعری که از کنار قبر قیس بن عاصم می‌گذشت، گفت:
علیک سلام الله قیس بن عاصم
ورحمته ما شاء أن یترحما

«سلام خدا بر تو باد ای قیس‌بن عاصم. و همچنین رحمت خدا تا وقتی که خواسته باشد رحم کند، بر تو باد».
در اینجا مشاهده می‌کنیم که شاعر، سلام گفتنش را با لفظ «علیک» آغاز نموده است زیرا که به مرده، سلام می‌دهد. به این خاطر، رسول خدا صلی الله علیه وسلم سلام را به گونه‌ای که به مردگان سلام می‌دهند، ناپسند دانست و به سلام‌دهنده، جواب نداد.
یکم ‌السلام» گفتن، بهتر است چنانچه نووی و ابن قیم به این مطلب، اذعان نموده‌اند و آن را تأیید کرده‌اند.
مکروه است که سلام‌دهنده (بجای السلام علیکم) بگوید: علیک ‌السلام. ابوجری هجیمی می‌گوید: نزد نبی‌اکرم صلی الله علیه وسلم رفتم و گفتم: علیک ‌السلام ای رسول خدا. آن حضرت صلی الله علیه وسلم فرمود:
«لاَ تَقُلْ عَلَیْکَ السَّلاَمُ فَإِنَّ عَلَیْکَ السَّلاَمُ تَحِیَّهُ الْمَوْتَى» .
«علیکم السلام نگویید زیرا به مردگان، اینگونه سلام می‌دهند».
لذا بر ما واجب است که از سلام دادن با لفظ «علیک السلام» پرهیز کنیم. زیرا صحابه مردگان‌شان را با این لفظ، سلام می‌دادند. چنانچه شاعری که از کنار قبر قیس بن عاصم می‌گذشت، گفت:
علیک سلام الله قیس بن عاصم
ورحمته ما شاء أن یترحما

«سلام خدا بر تو باد ای قیس‌بن عاصم. و همچنین رحمت خدا تا وقتی که خواسته باشد رحم کند، بر تو باد».
در اینجا مشاهده می‌کنیم که شاعر، سلام گفتنش را با لفظ «علیک» آغاز نموده است زیرا که به مرده، سلام می‌دهد. به این خاطر، رسول خدا صلی الله علیه وسلم سلام را به گونه‌ای که به مردگان سلام می‌دهند، ناپسند دانست و به سلام‌دهنده، جواب نداد.