فضایل و اعمال روز جمعه

عَنْ أَوْسِ بْنِ أَوْسٍ الثَّقَفِیُّ رضی الله عنه سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم یَقُولُ:«مَنْ غَسَّلَ یَوْمَ الْجُمُعَهِ وَاغْتَسَلَ، ثُمَّ بَکَّرَ وَابْتَکَرَ، وَ مَشَى وَلَمْ یَرْکَبْ، وَدَنَا مِنْ الْإِمَامِ، فَاسْتَمَعَ وَلَمْ یَلْغُ، کَانَ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَهٍ عَمَلُ سَنَهٍ أَجْرُ صِیَامِهَا وَقِیَامِهَا».

از حضرت اوس بن اوس ثقفی رضی الله عنه روایت  شده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
کسی که روز جمعه  غسل بنماید سپس زود به مسجد بیاید و به اول خطبه برسد و پیاده رفته و از وسایل نقلیه استفاده نکند و نزدیک به امام بنشیند ه و به خطبه گوش گوش فرا بدهد و کارهای بیهوده  و لغو انجام ندهد. برای هر قدمی که برمی‌دارد ثواب یک سال روزه و نماز به او داده می‌شود.(ابو داود، الترغیب و الترهیب)

در ارتباط با روز جمعه خداوند در قران می فرماید:

( یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا إِذَا نُودِیَ لِلصَّلَاهِ مِنْ یَوْمِ الْجُمُعَهِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِکْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَیْعَ ذَلِکُمْ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ) [ الجمعه – الأیه: ۹]

ای  اهل ایمان!هرگاه برای نماز جماعت در روز جمعه ندا داده  می‌شود، بسوی ذکر خدا (نماز جمعه) بشتابید و هرگونه خرید و فروش و معامله ای را رها سازید و همین طرز عمل برای شما بهتر است اگر به آن پی ببرید.
فضل روز جمعه:

عَنْ أبِی مَالِکٍ الْأَشْعَرِیِّ رضی الله عنه قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم : «الْجُمُعَهُ کَفَّارَهٌ لمِا بَیْنَهَا وبَیْنَ الْجُمُعَهِ الَّتِی تَلِیهَا وَزِیَادَهِ ثَلَاثَهِ أَیَّامٍ وَذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ یَقُولُ مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَهِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا». (طبرانی فی الکبیر، صحیح الترغیب و الترهیب رقم ۶۸۵)

از  حضرت ابو مالک اشعری رضی الله عنه  روایت شده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: جمعه، کفاره‌ گناهان همان جمعه تا جمعه بعدی به همراه سه روز دیگر می باشد زیراخداوند  می‌فرماید: کسی که یک نیکی انجام دهد ده برابر آن برایش محسوب می گردد.
ارزش نماز صبح در روز جمعه

عن ابن عمر رضی الله عنه قال : قال رسول الله صلی الله علیه وسلم : «أفضل الصلوات عند الله صلاه الصبح یوم الجمعه فی جماعه». (شعب الایمان رقم ۲۷۸۳ )

از احضرت بن عمر رضی الله عنه روایت  شده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: افضلترین نمازها  در پیشگاه خداوندی، نماز جماعت صبح روز جمعه است.

البته لازم به تذکر است کسی این فکر را نکند که فقط نماز صبح روز جمعه از این ویژگی برخودار است و روزهای دیگر فاقد آن می باشند، بلکه مطلب این اسن کسی این فکر را نکند چونکه روز جمعه روز تعطیلی و استراحت است اگر کسی جاعت نماز صبحش فوت گردید اشکالی نخواهد داشت به همین خاطر افضل بودن نماز جماعت روز جمعه بیان گردید تا نسبت به غفلت و سهل انگاری صورت نگیرد.

خواندن سوره ی کهف

عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ رضی الله عنه عَنْهُ أَنّ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «مَنْ قَرَأَ سُورَهَ الْکَهْفِ فِی یَوْمِ الْجُمُعَهِ أَضَاءَ لَهُ مِن النُّورِ مَا بَیْنَ الْجُمُعَتَیْنِ». ( مستدرک رقم ۳۳۴۹ ، الترغیب و الترهیب رقم ۷۳۶ )

از حضرت ابو سعید خدری رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: کسی که سوره کهف رادر روز جمعه  بخواند (به برکتش)  بین دو جمعه برایش نوری روشن می‌شود.

همچنین در روایات می آید که هر کسی بر خواندن سوره ی کهف در روز جمعه مواظبت بکند از فتنه دجال محفوظ خواهد ماند، حداقل ده آیه ی اول و یا آخر سوره ی کهف را جزو معمولات خودش قرار بدهد.
هر چه می تواند بر پیامبر صلی الله علیه و سلم صلوات بفرستد

عَن أبی أُمامهَ رضی الله عنه قَالَ، قَالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه وسلم: «أَکثِرُوا عَلیَّ مِنَ الصَّلاهِ فِی کُلِ یَومِ الجُمُعَهِ فَإنَّ صَلاهَ أُمَّتی تُعرَضُ عَلیَّ فِی کُلِ یَومِ جُمُعَهِ فَمَن کَانَ أکثَرُهُم عَلیَّ صَلاهً کَانَ أقرَبُهُم مِنِّی مَنزِلَهً» (بیهقی ، صحیح الترغیب و الترهیب رقم ۱۶۷۳)

از حضرت ابو اُمامه رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: در روز جمعه هر چه  بیشتری می توانید بر من درود بفرستید، زیرا درودهای امتم، هر جمعه بر من عرضه می‌شود پس کسی که صلواتش بر من بیشتر باشد در روز قیامت منزلت و جایگاهش در نزد من  نزدیکتر خواهد بود.
اعمال مستحب روز جمعه:

بنابر روایتهای  زیر، غسل نمودن و استعمال خوشبو و پوشیدن لباسهاس پاکیزه مستحب و مستحسن می باشد و همچنین  مستحب است که انسان هر چه زودتر خودش را به مسجد برساند و سعی کند در صف اول قرار بگیرد و به خطبه های امام گوش فرا دهد و از هرگونه لغویات و اعمال بیهوده جدا دوری کند:

عن أبی هریره رضی الله عنه قال: قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: «إذا کان یوم الجمعه فاغتسل الرجل وغسل رأسه ثم تطیب من أطیب طیبه ولبس من صالح ثیابه ثم خرج إلى الصلاه ولم یفرق بین اثنین ثم استمع الإمام غفر له من الجمعه إلى الجمعه وزیاده ثلاثه أیام». (ابن خزیمه فی صحیحه رقم ۱۷۰۱، صحیح الترغیب و الترهیب رقم ۷۰۵)
از حضرت  ابوهریره رضی الله عنه روایت  شده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:  در روز جمعه اگر شخصی غسل بنماید  سپس از بهترین خوشبوهایش  استفاده کرده و بهترین(پاکیزه ترین ) لباسش را بپوشیده و برای نماز برود و بین دو نفر جدایی نیفکند و به خطبه‌ های امام گوش فرا دهد گناهان بین این جمعه تا جمعه‌ی بعدی و سه روز اضافه بر آن بخشیده می‌شود.

عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ رضی الله عنه عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم أَنَّهُ قَالَ: «إِذَا کَانَ یَوْمُ الْجُمُعَهِ قَعَدَتْ الْمَلَائِکَهُ عَلَى أَبْوَابِ الْمَسْجِدِ فَیَکْتُبُونَ النَّاسَ مَنْ جَاءَ مِنْ النَّاسِ عَلَى مَنَازِلِهِمْ فَرَجُلٌ قَدَّمَ جَزُورًا وَرَجُلٌ قَدَّمَ بَقَرَهً وَرَجُلٌ قَدَّمَ شَاهً وَرَجُلٌ قَدَّمَ دَجَاجَهً وَرَجُلٌ قَدَّمَ بَیْضَهً قَالَ فَإِذَا أَذَّنَ الْمُؤَذِّنُ وَجَلَسَ الْإِمَامُ عَلَى الْمِنْبَرِ طُوِیَتْ الصُّحُفُ وَدَخَلُوا الْمَسْجِدَ یَسْتَمِعُونَ الذِّکْرَ». (احمد بإسناد حسن ، صحیح الترغیب و الترهیب رقم ۷۱۱ )

از حضرت ابو سعید الخدری رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: فرشتگان در روز جمعه کنار درهای مساجد می‌نشینند و اسامی مردم را برحسب وارد شدنشان‌، یکی پس از دیگری می‌نویسند، و ثواب کسی که زود به مسجد می‌آید مانند کسی است که شتری را صدقه نموده باشد، و نفر بعدی مانند کسی که گاوی را صدقه بنماید، و شخص بعدی همانند کسی که قوچی را  صدقه نموده باشد، و جایگاه نفری بعدی  مانند کسی  خواهد بود که مرغی را  صدقه کند و  جایگاه نفر بعدی  مانند کسی که تخم مرغی را صدقه بنماید. و هنگامی که مؤذن اذان گفت و امام بر منبر  قرار گرفت  (فرشتگان) دفترها در هم می‌پیچند و وارد مسجد می شوند  تا به خطبه گوش دهند.

کسی که زود به مسجد آمد می‌تواند تا قبل از اذان خطبه هر مقدار خواست سنت بخواند.

بعد از شروع خطبه بهتر است رو به خطیب کرده، ساکت باشد و به خطبه گوش جان فرا دهد و خود را با هیچ چیزی مشغول نکند و اگر خوابش آمد جای خود را تغییر دهد.

بعد از اتمام نماز جمعه به ذکر و اذکاری که از رسول الله مروی می باشند بچردازد و سعی کند که نمازهای سنت و نوافل را بعد از نماز جمهخ ترک نکند در صورتیکه برایش ممکن باشد بهتر همین است که آنها را در منزل بخواند، اما اگر ترس آنرا دارد که در منزل نمی تواند آنها را بخواند در همچنین صورتی بهتر همین خواهد بود که این اعمال را در مسجد تکمیل بنماید.
عاقبت و انجام ترک نماز جمعه بدون عذر:

عن محمد بن عبد الرحمن بن زراره رضی الله عنه قال سمعت عمر رضی الله عنه قال : قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: «من سمع النداء یوم الجمعه فلم یأتها ثم سمعه فلم یأتها ثم سمعه ولم یأتها طبع الله على قلبه وجعل قلبه قلب منافق». (االبیهقی – صحیح الترغیب و الترهیب رقم ۷۳۵ )

از حضرت محمد بن عبد الرحمن بن زراره رضی الله عنه روایت  شده که از حضرت عمر رضی الله عنه  شنیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم  اینچنین فرموده اند: کسی که اذان روز جمعه را بشنود و به نماز نیاید و دوباره شنیده و نیاید و باز شنیده و نیاید خداوند بر قلب او مهر می‌زند و قلب او را به قلب منافق تبدیل می‌کند.
سیر و سیاحت در روزجمعه

لازم به تذکر است که سیر و ساحت و گردش در روز جمعه هیچگونه ممنوعیتی ندارد البته سعی جوانان عزیز و سایر عزیزانی که به گردش می روند  بر این باشد که برنامه ی سیر و سیاحتی خویش را طوری تنظیم نموده و ترتیب دهند که در اقامه ی نماز جمعه ی آنان خللی وارد نگردد.
اهمیت عصر جمعه:

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ رضی الله عنه أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم ذَکَرَ یَوْمَ الْجُمُعَهِ فَقَالَ: «فِیهِ سَاعَهٌ لَا یُوَافِقُهَا عَبْدٌ مُسْلِمٌ وَهُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی یَسْأَلُ اللَّهَ تَعَالَى شَیْئًا إِلَّا أَعْطَاهُ إِیَّاهُ وَأَشَارَ بِیَدِهِ یُقَلِّلُهَا». (صحیح بخاری رقم ۹۳۵)

از حضرت ابوهریره رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد  روز جمعه فرموده اند که در روز جمعه ساعتی  ( و یا آنچنان لحظه ای ) است که اگر مسلمانی  آنرا در آن حالی در یابد که ایستاده و نماز می‌خواند و از خداوند چیزی مسألت نماید خداوند حتما حاجتش را برآورده می‌کند و با دستش اشاره نمود که وقت کوتاهی است.

عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ رضی الله عنه عَنْ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم أَنَّهُ قَالَ: «الْتَمِسُوا السَّاعَهَ الَّتِی تُرْجَى فِی یَوْمِ الْجُمُعَهِ بَعْدَ الْعَصْرِ إِلَى غَیْبُوبَهِ الشَّمْسِ». (جامع ترمذی رقم ۴۸۹ – السلسله الصحیحه رقم ۲۵۸۳)

از حضرت انس بن مالک رضی الله عنه روایت اشده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: در روز جمعه ساعتی  (آنچنان لحظه ای) است که امید اجابت دعا در آنوقت می‌رود، بنابراین  آن (وقت و یا لحظه)را بعد از نماز عصر تا غروب خورشید جستجو کنید.