فتنه‌ی قبر

عَنْ أَنَسٍ رضی الله عنه عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «العَبْدُ إِذَا وُضِعَ فِی قَبْرِهِ، وَتُوُلِّیَ وَذَهَبَ أَصْحَابُهُ حَتَّى إِنَّهُ لَیَسْمَعُ قَرْعَ نِعَالِهِمْ، أَتَاهُ مَلَکَانِ، فَأَقْعَدَاهُ، فَیَقُولاَنِ لَهُ: مَا کُنْتَ تَقُولُ فِی هَذَا الرَّجُلِ مُحَمَّدٍ ج؟ فَیَقُولُ: أَشْهَدُ أَنَّهُ عَبْدُ اللَّهِ وَرَسُولُهُ، فَیُقَالُ: انْظُرْ إِلَى مَقْعَدِکَ مِنَ النَّارِ أَبْدَلَکَ اللَّهُ بِهِ مَقْعَدًا مِنَ الجَنَّهِ، قَالَ النَّبِیُّ ج: ” فَیَرَاهُمَا جَمِیعًا، وَأَمَّا الکَافِرُ – أَوِ المُنَافِقُ – فَیَقُولُ: لاَ أَدْرِی، کُنْتُ أَقُولُ مَا یَقُولُ النَّاسُ، فَیُقَالُ: لاَ دَرَیْتَ وَلاَ تَلَیْتَ، ثُمَّ یُضْرَبُ بِمِطْرَقَهٍ مِنْ حَدِیدٍ ضَرْبَهً بَیْنَ أُذُنَیْهِ، فَیَصِیحُ صَیْحَهً یَسْمَعُهَا مَنْ یَلِیهِ إِلَّا الثَّقَلَیْنِ».[۱]

انس رضی الله عنه از رسول الله صلی الله علیه وسلم روایت می‌کند که فرمود: «هنگامی‌که بنده‌ای را در قبرش می‌گذارند، و دوستانش برمی‌گردند و می‌روند، میت صدای پاهای‌شان را می‌شنود. در این هنگام، دو فرشته نزد او می‌آیند، او را می‌نشانند و از وی می‌پرسند: درباره‌ی این شخص، یعنی محمد صلی الله علیه وسلم چه می‌گفتی؟ جواب می‌دهد: گواهی می‌دهم که محمد صلی الله علیه وسلم بنده‌ی الله و رسولش است. فرشته‌ها می‌گویند: به جایگاه خود در دوزخ نگاه کن، الله آن را برای تو با جایی در بهشت، عوض کرده است. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: پس هردو جا (بهشت و جهنم) را می‌بیند. اما اگر آن شخص کافر یا منافق باشد، در جواب فرشتگان می‌گوید: چیزی نمی‌دانم. هرچه مردم می‌گفتند، من نیز می‌گفتم. به او می‌گویند: تو ندانستی و سعی نکردی که بدانی، سپس با پتکی آهنین، ضربه‌ی محکمی برسرش می‌زنند، آن‌گاه چنان فریادی سر می‌دهد که به جز انسان‌ها و جن‌ها، همه‌ی مخلوقات اطرافش، آن فریاد را می‌شنوند.

عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رضی الله عنه قَالَ: خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم فِی جَنَازَهِ رَجُلٍ مِنَ الْأَنْصَارِ… وَیَأْتِیهِ مَلَکَانِ فَیُجْلِسَانِهِ فَیَقُولَانِ لَهُ: مَنْ رَبُّکَ؟ فَیَقُولُ: رَبِّیَ اللَّهُ، فَیَقُولَانِ لَهُ: مَا دِینُکَ؟ فَیَقُولُ: دِینِیَ الْإِسْلَامُ، فَیَقُولَانِ لَهُ: مَا هَذَا الرَّجُلُ الَّذِی بُعِثَ فِیکُمْ؟ ” قَالَ: ” فَیَقُولُ: هُوَ رَسُولُ اللَّهِ ج.[۲]

براء بن عازب رضی الله عنه می‌گوید: همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم برای نماز جنازه یکی از انصار بیرون شدیم. … در حدیث چنین آمده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: … و دو فرشته نزدش می‌آیند و او را می‌نشانند و به او می‌گویند: پروردگارت کیست؟ او جواب می‌دهد: پروردگارم الله است. از او می‌پرسند: دین تو چیست؟ در جواب می‌گوید: دین من، اسلام است. به او می‌گویند: این شخصی که به سوی شما مبعوث شده، چه کسی است؟ او می‌گوید: این شخص رسول الله صلی الله علیه وسلم است.

[۱] – متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۱۳۳۸ و مسلم حدیث شماره ۲۸۷۰ با لفظ بخاری

[۲] – صحیح؛ احمد حدیث شماره ۱۸۷۳۳ و ابوداود حدیث شماره ۴۷۵۳ با لفظ ابوداود