فتح قبرص در دوران ممالیک در سال ۸۲۹ هجری

قبرص، یکی از بزرگترین جزایر دریای مدیترانه در ناحیهی شرقی است که دو رشته کوه را در خود جای داده است و بیشتر مردم آن، به کشاورزی مشغولند و دارای زمینهای حاصلخیزی است. قبرص، در آن زمان، تابع امپراطوری روم بود.
معاویه( با تأکید و پافشاری بسیار از عمر بن خطاب( درخواست نمود که با یک عملیات دریایی بر  ضد روم موافقت نماید. اما عمر( موافقت نکرد و چون عثمان( به خلافت رسید، معاویه( همین درخواست را مطرح نمود و عثمان( نیز پذیرفت؛ البته در قالب نامهای به معاویه( دستور داد که حق ندارد کسی را برای حضور در این عملیات، مجبور سازد؛ بلکه رزمندگان اسلام را برای اینمنظور مختار نماید تا هرکس که بخواهد به صورت داوطلبانه در این جنگ شرکت کند. تعدادی از صحابه( در این عملیات دریایی حضور یافتند؛ از جمله: ابوذر، ابودرداء، شداد بن اوس، عباده بن صامت و همسرش ام حرام بنت ملحان(. معاویه( اولین ناوگان دریایی سپاه اسلام را بنانهاد و عبدالله بن قیس را بر آنان گماشت و آنان را به سوی قبرص گسیل نمود. عبدالله بن ابیالسرح( نیز از مصر آمد و به آنان پیوست. مردم قبرص، نزد ایشان آمدند و بر سرِ پرداخت هفتهزار دینار در سال، صلح نمودند. در همین دوران، به ام حرام همسر عباده بن صامت رضیاللهعنهما در گذشت. ماجرا از این قرار بود که ام حرام، از مرکبش در جزیرهی قبرص، پائین افتاد و گردنش آسیب دید و سپس دار فانی را وداع گفت.
دریای مدیترانه، همچنان تحت کنترل مسلمانان بود و چون ضعف و نابسمانی، حکومت اسلامی را فراگرفت، اروپائیان به بخشهای مرزی قلمرو حکومت اسلامی حملهور شدند و جنگهای صلیبی، روی داد و قبرص، به پایگاهی برای صلیبیها جهت حمله به مصر و شام تبدیل گردید. قبرصیها، جزیرهی قبرص را به مرکز حمله به بندرگاههای اسلامی در شرق دریای میانه به منظور تهدید تجارت مسلمانان تبدیل نمودند. چنانچه پتروس اول لوزخبان، پادشاه قبرص، در سال ۷۶۷ هجری برابر ۱۳۶۵ میلادی حملهای به سوی اسکندریه، ترتیب داد و جنایات زیادی در این ماجرا، به وقوع پیوست و زنان، مورد تجاوز و هتک حرمت قرار گرفتند و کودکان و سالخوردگان بسیاری، کشته شدند. صلیبیها، سه روز در شهر ماندند و هر فسادی که خواستند، انجام دادند و سپس آنجا را ترک گفتند و پس از بازگشت به جزیره، شبیخونی دیگر به طرابلس شام در سال ۷۹۶ هجری برابر با ۱۳۹۳ میلادی، ترتیب دادند.
خلاصه اینکه چپاول بنادر و لنگرگاههای اسلامی، تا مدت مدیدی از سوی قبرصیها ادامه یافت و هیچ یک از تلاشهای ممالیک برای مقابله با این خطر، کارگر نیفتاد، تا آنجا که گستاخی و غرور قبرصیها، افزایش یافت و در سال ۸۲۶ هجری برابر با ۱۴۲۳ میلادی، به یکی از کشتیهای مسلمانان، حمله کردند و تمام کسانی را که در کشتی بودند، به اسارت گرفتند. قبرصیها، به گستاخی و غرور خویش ادامه دادند و یکی از کشتیهای مسلمانان را که حامل هدایای سلطان برسبای به سلطان عثمانی، مراد دوم بود، چپاول کردند و بدینترتیب راهی جز این، فراروی برسبای مملوکی نبود که این خطر را دفع نماید و واکنش جدی به این اهانت قبرصیها نشان دهد.
آری! غیرت جهادی برسبای مملوکی، شعلهور شد و وجود خویش، احساس مسؤولیت کرد و سه حملهی جداگانه در سه سال پیاپی به قبرص ترتیب داد؛ یکی در سال ۸۲۷ هجری برابر با ۱۴۲۴ میلادی که حملهی کوچکی بود و در پی آن، در قبرص فرود آمد و به بندر لیماسول حمله نمود و سه کشتی قبرصی را به آتش کشید و غنایم فراوانی، نصیب مسلمانان گردید. سپس به قاهره حملهور شد. این پیروزی، برسبای را بیش از پیش مصمم کرد که حملهای بزرگتر برای فتح قبرص ترتیب دهد و سرانجام در سال ۸۲۸ هجری ناوگان دریایی مسلمانان، متشکل از چهل کشتی به سوی شام و از آنجا به سوی قبرص حرکت کرد و موفق شد قلعهی لیماسول را از بین برد و پنجهزار تن از نیروهای دشمن را به هلاکت برساند. و آنگاه با هزار اسیر و مقدار زیادی غنایم جنگی، به قاهره بازگشت.
در حملهی سوم، برسبای، با هدف فتح جزیره، عملیاتی بزرگتر از دو عملیات پیشین ترتیب داد و در سال ۸۲۹ هجری با یکصد و هشتاد کشتی از بندر رشید در مصر، به سوی لیماسول حرکت کرد، دیری نپائید که لیماسول در ۲۶ شعبان ۸۲۹ هجری به تصرف مسلمانان در آمد و حملهی دریایی مسلمانان از ناحیهی شمال به منظور فتح کامل جزیرهی قبرص ادامه یافت. حاکم جزیره، درصدد رویارویی با مسلمانان و دفع آنان بر آمد، اما نتوانست کاری از پیش ببرد و خود، اسیر شد. مسلمانان بر پایتخت نیکوسیا چیره گشتند و بدینسان جزیره، بخشی از قلمرو حکومت ممالیک گردید.