فتح بویب در سال ۱۳ هجری

هنگامی که حاکمان ایرانی، از فراوانی سپاهیان اسلام به فرماندهی مثنی بن حارثه( اطلاع یافتند، لشکر دیگری به فرماندهی شخصی به نام مهران برای رویارویی با سپاهیان اسلام گسیل نمودند. سپاهیان اسلام و سپاهیان مجوس، در مکانی به نام «بویب» رویاروی هم قرار گرفتند. بویب، در نزدیکی کوفه قرار گرفته است. سپاه اسلام در یک سوی رود فرات قرار داشت و سپاه مجوسیان در سویی دیگر تا اینکه مهران به مثنی( پیغام داد که یا شما به این سوی رودخانه بیایید و یا ما از فرات میگذریم و به سوی شما میآئیم. مثنی( پاسخ داد که شما از رودخانه عبور نمائید. بدین ترتیب مهران از فرات گذشت و کنار رودخانه، اردو زد. این ماجرا در ماه رمضان سال ۱۳ هجری، روی داد. مثنی( از مسلمانان خواست تا افطار کنند و بدینسان با توان و قدرت بیشتری رویاروی دشمن بجنگند. مثنی( بر اسبش شوار شد و در میان سپاهیان اسلام، گشت و گذاری نمود تا دستورات لازم را صادر نماید. وی، سپاهیان اسلام را به جهاد و شکیبایی فرخواند و فرمود: من، سه تکبیر میگویم. در این هنگام شما آماده شوید و چون تکبیر چهارم را گفتم، حمله نمایید. سپاهیان اسلام، با جان و دل، فرمان مثنی( را پذیرفتند. همین که مثنی(، تکبیر اول را گفت، ایرانیان حملهور شدند و بدینترتیب جنگ شدیدی در گرفت. مثنی( درپارهای از صفوف سپاه اسلام، ضعف و ناتوانی دید. از اینرو شخصی را نزد آنان فرستاد که بگوید: فرمانده، به شما سلام میرساند و میگوید: امروز، مایهی رسوایی مسلمانان نشوید و استوار و شکیبا باشید.
مثنی( و سایر مسلمانان برای نصرت و پیروزی سپاه اسلام، دست به دعا برداشتند و چون جنگ بطول انجامید، مثنی(، تعدادی از جنگاوران سپاهش را گرد آورد تا او را از پشت حمایت کنند و آنگاه به سوی مهران حمله نمود و او را ناگزیر به عقب نشینی کرد و از ناحیهی راست سپاه دشمن وارد شد و بدینسان دشمن را به عقب راند. مهران، کشته شد و مجوسیان، پا به فرار گذاشتند. مسلمانان، باقیماندهی آن روز و نیز آن شب و روز بعد را در تعقیب سپاهیان کفر سپری نمودند و اینچنین، غنایم و غذاهای فراوانی به غنیمت گرفتند. مجاهدان اسلام خمس غنایم و خبر پیروزی را برای عمر( ارسال کردند. در آن روز تعداد زیادی از مسلمانان به شهادت رسیدند. با این حال، جنگ بویب، گردن مجوسیان را شکست و نقطهی عطفی برای تداوم فتوحات اسلامی در سرزمین دجله و فرات گردید. این رویداد را میتوان همسان جنگ یرموک در شام دانست.