دانشمندان گفته اند: علم رجال حدیث، علمی است که درباره حالات و اوصاف راویان _ از آن جهت که به قبول یا عدم پذیرش قول شان ارتباط پیدا میکند _ بحث می نماید.
به عبارتی دیگر موضوع علم رجال بررسی جنبه خاصی از شخصیت یک راوی است که صرفا در رد و قبول خبر او تاثیر دارد و محقق با شناخت این جنبه نیازی به بررسی جنبه های دیگر شخصیت راوی ندارد.
واضح است که یکی از ثمرات علم رجال تمایز راویان ضعیف و غیر موثق از رجال عادل و مورد وثوق است.
به گواهی اسناد و مدارک تاریخی موضوع جرح و تعدیل راویان_ یعنی توجه به خصوصیات مثبت و منفی ناقلان حدیث _ از همان دوره صحابه و تابعین مدنظر محدثان قرار گرفت .
از اصحاب :مانند ابن عباس، انس ابن مالک، از تابعین : شعبی ، ابن سیرین ؛ تابع تابعان ، مالک بن انس رضی الله اجمعین
از اواخر قرن دوم پاره ای از محدثان بر آن شدند که شناسایی های خود در مورد راویان را به نگارش در آورده و در باب جرح و تعدیل راویان و یا طبقه بندی آنان کتبی تالیف کنند.
پیشگامان این دوره : یحیی بن معین ، احمد بن حنبل ، محمد بن سعد ، زهیر بن حرب ، علی بن مدینی را میتوان نام ببریم ، کتاب طبقات ابن سعد عالی است.
کتابهای مرجع در این فن : الجرح و التعدیل ، ابوحاتم رازی ؛ الضعغاء بخاری ،علی مدینی ؛ الضعغاء الکبیر ، نسایی ؛ الضعغاء و المتروکین عبدالله جرجانی ؛ الثقات عجلی ، بن شاهین ؛ التعدیل و الترجیح سلیمان باجی ؛ تهذیب الکمال مزی ؛ تذکره الحفاظ ذهبی و….