علامت های قیامت صغرى

از حقایق مشخص و معین در دین ما، اسلام، این است که قیامت بدون شک خواهد آمد و علم واقع شدن آن نزد الله تعالی می باشد کما اینکه می فرماید:« إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَهِ»[۱] «همانا علم قیامت نزد خداوند است.» هنگامی که جبرئیل از رسول الله – صلی الله علیه و سلم – در باره وقت قیامت سؤال نمود؛ رسول الله – صلی الله علیه و سلم – در جواب فرمودند:«مَا الْمَسْئُولُ عَنْهَا بِأَعْلَمَ مِنْ السَّائِلِ»[۲] (سؤال شده از سؤال کننده نسبت به این مسئله عالمتر نیست.) جز اینکه خداوند نشانه های برپایی قیامت و نزدیک شدن مدت آن را بیان داشته است. الله تعالی می فرماید:« فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَهَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَهً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا»[۳] «و آیا جز این انتظار می برند که قیامت به ناگاه بر آنان فرود آید؟»
علماء نشانه های قیامت را به دو بخش تقسیم کرده اند:
قسم اول: علامت های قیامت صغری.
قسم دوم: علامت های قیامت کبری.
در این مبحث به بعضی از نشانه های قیامت صغری می پردازیم و کلام را در مورد علامت های کبری به وقت دیگری موکول می نماییم.
از جمله علامت های صغری بعثت محمد – صلی الله علیه و سلم – است که در حدیثی به این مسئله اشاره می نماید:«بُعِثْتُ أَنَا وَالسَّاعَهَ کَهَاتَیْنِ وَقَرَنَ بَیْنَ السَّبَّابَهِ وَالْوُسْطَى»[۴] (بعثت من و قیامت مانند این دو است و اشاره به فاصله بین انگشت سبابه و وسطی نمود.) و در این اشاره نزدیک شدن برپایی قیامت را مانند نزدیک شدن انگشت سبابه از انگشت وسطی بیان نمود.
و از جمله علامت های قیامت صغری دو نیم شدن ماه در زمان رسول الله – صلی الله علیه و سلم – می باشد. الله تعالی می فرماید:« اقْتَرَبَتِ السَّاعَهُ وَانْشَقَّ الْقَمَرُ»[۵] «قیامت نزدیک شد و ماه از هم شکافت.» و از ابن مسعود -رضی الله عنه- روایت است که گفت:«انْشَقَّ الْقَمَرُ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فِرْقَتَیْنِ فِرْقَهً فَوْقَ الْجَبَلِ وَفِرْقَهً دُونَهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ اشْهَدُوا»[۶] (ماه در زمان رسول الله – صلی الله علیه و سلم – به دو نیم شد نیمی از آن بالای کوه و نیمی دیگر در غیر آن مکان بود. پس رسول الله – صلی الله علیه و سلم – فرمودند: گواه باشید.)
از جمله نشانه های قیامت کبری فوت پیامبر – صلی الله علیه و سلم – بود. از عوف بن مالک رسول الله – صلی الله علیه و سلم – روایت است که گفت: در غزوه تبوک همراه پیامبر – صلی الله علیه و سلم – بودم و او در قبه ای از پوست بود. فرمود:«اعْدُدْ سِتًّا بَیْنَ یَدَیْ السَّاعَهِ مَوْتِی ثُمَّ فَتْحُ بَیْتِ الْمَقْدِسِ ثُمَّ مُوْتَانٌ یَأْخُذُ فِیکُمْ کَقُعَاصِ الْغَنَمِ ثُمَّ اسْتِفَاضَهُ الْمَالِ حَتَّى یُعْطَى الرَّجُلُ مِائَهَ دِینَارٍ فَیَظَلُّ سَاخِطًا ثُمَّ فِتْنَهٌ لَا یَبْقَى بَیْتٌ مِنْ الْعَرَبِ إِلَّا دَخَلَتْهُ ثُمَّ هُدْنَهٌ تَکُونُ بَیْنَکُمْ وَبَیْنَ بَنِی الْأَصْفَرِ فَیَغْدِرُونَ فَیَأْتُونَکُمْ تَحْتَ ثَمَانِینَ غَایَهً تَحْتَ کُلِّ غَایَهٍ اثْنَا عَشَرَ أَلْفًا»[۷] (شش چیز نشانه نزدیک شدن قیامت هستند:۱٫ فوت من۲٫ فتح بیت المقدس۳٫ زیاد شدن مرگ میر در حیواناتتان به سبب بیماری۴٫ زیاد شدن مال تا آنجا که مردی صد دینار را می بخشد و آن را ناپسند می داند۵٫ فتنه ای شروع می گردد که هیچ خانه ای از عرب باقی نمی ماند مگر اینکه داخل آن گردیده است۶٫ بین شما و روم صلح می شود پس آنان خیانت می کنند پس به سوی شما می آیند در حالیکه تحت هشتاد پرچم قرار دارند و زیر هر پرچم دوازده هزار پرچم است.)
از علامتهای قیامت صغری فتح بیت المقدس است کما اینکه در حدیث عوف بن مالک -رضی الله عنه- گذشت. بیت المقدس در زمان خلیفه راشد عمر بن خطاب -رضی الله عنه- فتح گردید.
همچنین از نشانه های نشانه های قیامت صغری ظهور داعیان نبوت می باشد. در حدیث رسول الله – صلی الله علیه و سلم – آمده است:«لَا تَقُومُ السَّاعَهُ حَتَّى یُبْعَثَ دَجَّالُونَ کَذَّابُونَ قَرِیبٌ مِنْ ثَلَاثِینَ کُلُّهُمْ یَزْعُمُ أَنَّهُ رَسُولُ اللَّهِ»[۸] (قیامت برپا نمی گردد تا نزدیک به سی دجال کذاب ادعای نبوت نکنند که همه آنها گمان می کنند رسول خدا هستند.) جمعی از آنها در عصر نبوت ظهور یافتند که از آن جمله مسیلمه کذاب، سجاح و آن زنی بود که ادعای نبوت کرد سپس توبه نمود و اسلام را قبول کرد، طلیحه بن خویلد اسدی که او هم دوباره به اسلام برگشت، اسود عنسی در صنعاء اظهار نبوت کرد که به دست فیروز دیلمی -رضی الله عنه- کشته شد و بسیاری دیگر که غیر از اینها ادعای نبوت کردند. در عصر حاضر نیز میرزا احمد قادیانی ادعای نبوت نمود و جماعتی نیز دنباله رو او شدند و ادعای می کنند که قادیانی هستند. بسیاری از علماء در باره او کتابها نوشته و بیان کرده اند که او دروغگو، فریبکار و کافر است.
و از جمله علامت های قیامت صغری ضایع شدن امانت که با سپردن کارها به غیر اهلش می باشد. از ابوهریره -رضی الله عنه- روایت است که گفت: رسول الله – صلی الله علیه و سلم – فرمودند:«إِذَا ضُیِّعَتْ الْأَمَانَهُ فَانْتَظِرْ السَّاعَهَ قَالَ کَیْفَ إِضَاعَتُهَا یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ إِذَا أُسْنِدَ الْأَمْرُ إِلَى غَیْرِ أَهْلِهِ فَانْتَظِرْ السَّاعَهَ»[۹][۱۰] (هنگامی که امانت ضایع گردد منتظر قیامت باشید. گفت:ای رسول خدا آن چگونه ضایع می شود؟ فرمودند: هنگامی که کارها به غیر اهلش سپرده شود منتظر قیامت باشید.)
و از نشانه های قیامت صغری ظاهر شدن زنانی است که لباس پوشیده اند اما لخت هستند.از ابوهریره -رضی الله عنه- روایت است که رسول الله – صلی الله علیه و سلم – فرمودند: «صِنْفَانِ مِنْ أَهْلِ النَّارِ لَمْ أَرَهُمَا قَوْمٌ مَعَهُمْ سِیَاطٌ کَأَذْنَابِ الْبَقَرِ یَضْرِبُونَ بِهَا النَّاسَ وَنِسَاءٌ کَاسِیَاتٌ عَارِیَاتٌ مُمِیلَاتٌ مَائِلَاتٌ رُءُوسُهُنَّ کَأَسْنِمَهِ الْبُخْتِ الْمَائِلَهِ لَا یَدْخُلْنَ الْجَنَّهَ وَلَا یَجِدْنَ رِیحَهَا وَإِنَّ رِیحَهَا لَیُوجَدُ مِنْ مَسِیرَهِ کَذَا وَکَذَا»[۱۱] (دو دسته اهل آتش هستند که ایشان را ندیده ام. دست ای با ایشان شلاقهایی به مانند دم گاو است که با آن مردم را می زنند و زنانی که لباس پوشیده اند اما لخت هستند که عشوه کنان بر زمین راه می روند تا مردم به آنها نگاه کنند. سرهایی مانند کوهان شتر دارند و زیبایی گردانهای درازشان نمایان است. داخل بهشت نمی شوند و بوی آن به مشام ایشان نمی رسد در حالیکه بوی آن از فاصله چنین و چنان به مشام می رسد.) و در مورد کاسیات عاریات گفته شده که مراد زنانی هستند که لباسهایشان تمام بدنشان را نمی پوشاند یا به قدری نازک است که زیر آن دیده می شود و یا به قدری چسبنده است که عورتهایشان را نمایان می کند.
و این دسته در زمان ما ظهور یافته اند- ای کاش فاجعه در اینجا متوقف می شد- بلکه در این زمان این زنان به لخت شدن خود افتخار می کنند و به زنان عفیف پاکدامن ارجی نمی نهند. انا لله و انا الیه راجعون.
از علامت های قیامت صغری انتشار ربا، آشکار شدن زنا و زیاد شدن قتل می باشد. رسول الله – صلی الله علیه و سلم – می فرماید:«بین یدی الساعه یظهر الربا»[۱۲] (هنگام نزدیک شدن قیامت ربا انتشار می یابد.) و رسول الله – صلی الله علیه و سلم – می فرماید:«إِنَّ مِنْ أَشْرَاطِ السَّاعَهِ … وَیَظْهَرَ الزِّنَا»[۱۳] (از نشانه های نزدیک شدن قیامت… و آشکار شدن زنا می باشد.) و رسول الله – صلی الله علیه و سلم – می فرماید:«لَا تَقُومُ السَّاعَهُ حَتَّى یَکْثُرَ الْهَرْجُ قَالُوا وَمَا الْهَرْجُ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ الْقَتْلُ الْقَتْلُ »[۱۴] (قیامت برپا نمی گردد تا هرج زیاد نشود. گفتند: ای رسول خدا هرج چیست؟ فرمود: قتل قتل.) و- العیاذ بالله- تمام این آفت ها در زمان ما آشکار گردیده اند. تا آنجا که انتشار ربا و زنا از اسباب و وسایل ترقی و پیشرفت و نشانه تمدن و فرهنگ شده است. پس آنچه رسول الله – صلی الله علیه و سلم – در باره فضیلت یافتن این منکرات و آشکار شدنشان گفته بود تحقق یافته است. اما قتل در آن بحثی نیست زیرا بسیار شایع و فراوان است. خونهای حرام ریخته و روحها به خاطر مسائل مختلف و مقاصد متعدد گرفته می شوند. از خداوند مسئلت می نماییم که ما را از آن محفوظ شامل مرحمت خویش قرار دهد.
از نشانه های قیامت صغرای ظهور آلات لهو و لعب و حلال دانستن آن است. از ابی مالک اشعری روایت است که گفت: از رسول الله – صلی الله علیه و سلم – شنیدم که فرمود:«لَیَکُونَنَّ مِنْ أُمَّتِی أَقْوَامٌ یَسْتَحِلُّونَ الْحِرَ وَالْحَرِیرَ وَالْخَمْرَ وَالْمَعَازِفَ»[۱۵] (دسته از امت من پیدا می شوند که زنا، حریر، شراب و آلات لهو لعب را حلال می دانند.) و این نمونه واضح و آشکار در زمان ماست و شاهد بر صحت آن آنچه به صورت خبر از رسول الله – صلی الله علیه و سلم – به ما رسیده می باشد. آلات لهو و لعب را حلال می دانند و برای آن منزلت بالایی را قائل هستند تا آنجا که خواننده و آلاتشان نزد بسیاری از مردم دارای منزلت خاصی هستند و قدر و منزلت آنها از داعیان و مصلحان بیشتر است. و این عصر شایسته آن است که به آن عصر موسیقی گفته شود. انا لله و انا الیه راجعون.
و از نشانه های علامت صغری پر از نباتات و رودها خواهد شد. از ابوهریره -رضی الله عنه- روایت است که رسول الله – صلی الله علیه و سلم – فرمودند:«لَا تَقُومُ السَّاعَهُ حَتَّى تَعُودَ أَرْضُ الْعَرَبِ مُرُوجًا وَأَنْهَارًا»[۱۶] (قیامت برپا نمی گردد تا اینکه زمین عرب پر از نباتات و رودها می شود.) و علم حاضر این حقیقت را کشف نموده است. و علمای بیولوژی به مانند آنچه رسول الله – صلی الله علیه و سلم – بیشتر از چهارده قرن است که از آن خبر داده خبر داده اند.
و از نشانه های قیامت صغری منزلت یافتن مفسدان در زمین و مسلط شدن بر زمام امور است. رسول الله – صلی الله علیه و سلم – می فرماید:«إِنَّهَا سَتَأْتِی عَلَى النَّاسِ سِنُونَ خَدَّاعَهٌ یُصَدَّقُ فِیهَا الْکَاذِبُ وَیُکَذَّبُ فِیهَا الصَّادِقُ وَیُؤْتَمَنُ فِیهَا الْخَائِنُ وَیُخَوَّنُ فِیهَا الْأَمِینُ وَیَنْطِقُ فِیهَا الرُّوَیْبِضَهُ قِیلَ وَمَا الرُّوَیْبِضَهُ قَالَ السَّفِیهُ یَتَکَلَّمُ فِی أَمْرِ الْعَامَّهِ»[۱۷] (سالهای پر فریبی بر مردم خواهد آمد که در آن دروغگو تصدیق می شود و صادق تکذیب می گردد و خائن امانتدار و امین، خائن می گردد و در آن رویبضه سخن می گوید. و پرسیده شد: رویبضه چیست؟ فرمودند: انسان نادان در کارهای مردم سخن می راند.)
و این بعضی از علامت های قیامت صغری بود که پیامبر – صلی الله علیه و سلم – از آن به ما خبر داده بود و تمام آنچه که گفته شد مجموعاً بر این عصر که ما در آن زندگی می کنیم مطابقت می نماید. و این بدین معنا نیست که این صورت ها در زندگی، ما را به سوی یأس و ناامیدی سوق دهند بلکه هر چه از این نشانه ها تحقق می یابد بر ایمان و یقین ما افزوده می شود و نشان دهنده این است که بقیه چیزهایی که پیامبر – صلی الله علیه و سلم – خبر داده مانند، خروج مهدی، نازل شدن عیسی بن مریم – علیه السلام-، برپا شدن حکومت اسلامی و از همه بزرگتر و مهمتر برپا شدن قیامت که در آن خداوند بین بندگانش جدایی می اندازد، خواهد آمد.
و صلی الله علی نبینا محمد و علی آله و صحبه وسلم

تألیف: محسن قاسم درویش فخرو(رحمه الله)
مترجم:عبدالهادی

[۱] لقمان ۳۴
[۲] رواه بخاری و مسلم
[۳] محمد ۱۸
[۴] متفق علیه
[۵] قمر ۱
[۶] رواه بخاری و مسلم
[۷] رواه بخاری
[۸] رواه مسلم
[۹] رواه بخاری
[۱۰] در فتح الباری در شرح این حدیث آمده: کرمانی در باره کلمه امر می گوید: مراد از آن کارهایی است که به دین تعلق دارند مانند خلافت، امارت، قضاوت، فتوا دادن و چیزهای دیگر از این قبیل.
[۱۱] رواه مسلم
[۱۲] رواه الطبرانی وقال المنذری : رواته رواه الصحیح.
[۱۳] متفق علیه
[۱۴] رواه بخاری و مسلم
[۱۵] رواه بخاری
[۱۶] رواه مسلم
[۱۷] رواه احمد