عقیقه ذبیحهای است که برای نوزاد و بجای او ذبح میشود.
صاحب مختار الصحاح گوید: عقیقه و عقه بکسر (ع) بمعنی موئی است که بهنگام ولادت نوزاد انسان و حیوان بر بدن او است و گوسفندیکه برای نوزاد و بجای او در نخستین هفته ولادتش ذبح میشود بدان نامیده شده است.
عقیقه سنت موکدهست حتی اگر پدر تنگ دست هم باشد. پیامبر صلی الله علیه و سلم و یارانش برای فرزندانشان عقیقه کردهاند.
صاحبان سنن روایت کردهاند که پیامبر صلی الله علیه و سلم برای هریک ازحسن و حسین فرزندان علی بن ابیطالب قوچی عقیقه کرد و لیث و داود ظاهری عقیقه را واجب میدانند. احکام عقیقه چون احکام قربانی است مگر اینکه در عقیقه مشارکت جایز نیست.
فضیلت عقیقه
صاحبان سنن از سمره از پیامبر صلی الله علیه و سلم روایت کردهاند که گفت:
۱- کل مولود رهینه بعقیقته تذبح عنه یوم سابعه ویحلق ویسمى پرورش نیکو و شایسته و صلاح و حفظ نوزاد در گرو عقیقهای استکه بجای او ذبح میشود در هفتمین روز ولادتشکه مویش را میتراشند و او را نامگذاری میکنند
٢- از سلمان بن عامر ضبی روایت شده که پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت: الغلام عقیقته، فأهریقوا علیه دما، وأمیطوا عنه الاذى عقیقه نوزاد پسربا وی است پس برایش خون بریزید یعنی بجای او گوسفندی ذبح کنید و آلودگی و نجاست را از او دورکنید
بروایت پنج نفر از اصحاب صحاح
آنچه که برای نوزاد پسر و دختر سر بریده میشود
نیکوترآنستکه برای نوزاد پسر دو راس گوسفند نزدیک به هم از نظرشباهت و سن و برای نوزاد دختر یک راس ذبح شود.
ام کروز کعبیگفت: از پیامبر صلی الله علیه و سلم شنیدم که میگفت: عن الغلام شاتان متکافئتان وعن الجاریه شاه بجای نوزاد پسر دو گوسفند قریب بهم دررنگ وسن وبجای نوزاد دختریکگوسفند سرببرید وعقیقه کنید
و یک گوسفند هم بجای پسر کفایت میکند چون پیامبر صلی الله علیه و سلم برای هریک ازحسن و حسین چنینکرد همانگونه که قبلا گفتیم.
وقت ذبح عقیقه
اگر ممکنگردد، ذبح عقیقه روز هفتم تولد نوزاد باشد و الا درروز چهاردهم یا بیست و یکم ولادتش باشد اگردراین روزها ممکن نشد درهر روزی باشد جایز است در حدیث بیهقی آمده استکه عقیقه درروزهای هفتم یا چهاردهم یا بیست و یکم ذبح میشود.
جمع شدن قربانی و عقیقه با هم
علمای حنبلی گفتهاند اگر روز عید قربان و عقیقه (هفتم ولادت بچه یا چهاردهم یا بیست و یکم) با هم جمع شدند و اتفاق چنین شد میتوان برای هر دو بیک ذبیحه اکتفاکرد همانگونهکه اگرروزعید جمعه باشد یک غسل برای سنت هردو کافی است.