- ابن ابی یعلی از احمد روایت کرده که گفته: (از بهترین خصلتهای ایمانی دوست داشتن به خاطر خدا و کینه داشتن به خاطر خداست).[۱]
- ابن جوزی از احمد روایت کرده که: (ایمان زیاد و کم میشود، همچنانکه در حدیث آمده که: «کامل ترین مؤمنان از لحاظ ایمان با اخلاق ترین آنهاست»[۲]…).[۳]
- خلال از سلیمان بن أشعث روایت کرده که گفته: (ابا عبدالله – احمد بن حنبل – گفته: نماز، زکات، حج، صدقه از جمله ایمان است و گناهان از ایمان میکاهند).[۴]
- عبدالله بن احمد میگوید: (از پدرم در مورد مردی که میگوید: ایمان قول و عمل است، زیاد و کم میشود ولی استثناء قایل شدن در آن درست نیست، سؤال کردم که آیا از مرجئه است؟ گفت: امید دارم که مرجئه نباشد، شنیدم که پدرم میگفت: و دلیل بر اینکه استثناء قایل شدن در ایمان درست نیست، فرموده رسول خدا صلی الله علیه وسلم به اهل قبور است: «…و إنا إن شاءالله بکم لاحقون» «…و اگر خدا بخواهد به زودی به شما ملحق میشویم»[۵]…).[۶]
عبدالله بن احمد میگوید: (شنیدم از پدرم رحمه الله در مورد ارجاء سؤال شد و گفت: ما میگوئیم: ایمان قول و عمل است، زیاد و کم میشود، اگر شخص زنا کند یا مشروب بنوشد ایمانش کم میشود).[۷]
[۱] – طبقات الحنابله (۲/۲۷۵).
[۲] – احمد، مسند (۲/۲۵۰)، ابوداود، ۴۶۸۲، ترمذی، ۱۱۶۲٫
[۳] – مناقب امام احمد، ص۱۷۳، ص۱۵۳-۱۶۸٫
[۴] – خلال، السنه، (ق-۹۶).
[۵] – مسلم/۹۷۴٫
[۶] – عبدالله، السنه (۱/۳۰۷-۳۰۸).
[۷] – عبدالله بن احمد، السنه (۱/۳۰۷).