عدم حلول الله تعالی در مخلوقات را از کتاب و سنت ثابت کنید؟ در این مورد کلامی از خودتون یا ائمه و غیره قبول نمی شود باید از قرآن و سنت ثابت کنید

جواب: حلول الله متعال در مخلوقات یکی از عقاید انحرافی است که متاسفانه برخی از صوفیان به آن معتقد هستند و این عقیده اسلامی نیست و تمام مذاهب اسلامی حلول الله متعال در مخلوقات را رد کردند زیرا حلول یکی از عقاید مسیحیان است. مسیحیان بر مبنای آموزه‌های کتاب مقدس شان بر این باورند که خدای بزرگ در عیسی مسیح حلول کرده است؛ به عنوان مثال:

در انجیل یوحنا باب ۱۴ مکالمه‌ای بین حضرت عیسی (علیه السلام) و پیروانش صورت می‌گیرد. در قسمتی از این گفتگو حضرت عیسی در پاسخ به درخواست فیلیپُس که از وی خواهان «نشان» دادن «پدر» است می‌گوید: «آیا باور نمی‌کنی که من در پدر هستم و پدر در من است؟ سخن هایی که من به شما می‌گویم از خود نمی‌گویم، لکن پدری که در من ساکن است، او این اعمال را می‌کند».

توماس میشل، کشیش و راهب کاتولیک در این باره می گوید: «برای فهمیدن رابطه‌ی عیسی و خدا می‌توان به مفهوم حلول و اتحاد در آثار صوفیان مراجعه کرد. با آنکه بیشتر مسلمانان این دو مفهوم را در عناصر اساسی سنت اسلامی قبول ندارند». (کلام مسیحی/ ترجمه‌: حسین توفیقی/ ص ۷۴)
به این ترتیب عقیده حلول الله بر مخلوقات یک عقیده ی غیراسلامی است.
اما اثبات عدم حلول الله متعال بر مخلوقات:
در هیچ آیه و حدیثی وجود ندارد که بیانگر حلول الله متعال بر مخلوقات باشد اما آنچه که از نصوص می توان فهمید این است که الله بر عرش و در آسمان است. از جمله آن دلایل می توان به نصوص ذیل اشاره کرد:

الله متعال در هفت جای قرآن (طه / ۵ ، اعراف/ ۵۴، یونس / ۳ ، فرقان / ۵۹، سجده / ۴ ، حدید / ۴ ، رعد /۲) استوا بر عرش را برای خود ثابت کرده است. به عنوان مثال در سوره طه آیه ۵ می فرماید: «الرحمن علی العرش استوی»: ( الله بر عرش استیلا دارد).

امام بخاری از عمران بن حصین روایت می کند که پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم می فرماید: «کَانَ اللَّهُ وَلَمْ یَکُنْ شَیْءٌ غَیْرُهُ وَکَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ وَکَتَبَ فِی الذِّکْرِ کُلَّ شَیْءٍ وَخَلَقَ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضَ» (صحیح بخاری/ ش: ۳۱۹۱) :(خداوند، وجود داشت و چیزی غیر از او، وجود نداشت و عرش خدا روی آب، قرار داشت. او تقدیر همه کائنات را در لوح محفوظ نوشت. و آسمان ها و زمین را آفرید).

رسول الله خطاب به کنیزی فرمودند: « أین الله، قالت: فی السماء. قال: اعتقها فإنها مؤمنه» (صحیح مسلم/ ح۱۲۲۷): (خداوند در کجا قرار دارد؟ کنیز گفت: در آسمان. رسول الله فرمود: او را آزاد کنید چون که او مؤمن است).
همان طور که مشاهده کردید الله متعال صراحتا استوا بر عرش را برای خود ثابت کرد و در احادیث هم رسول الله بیان کرد که الله بر عرش و در آسمان است و این عقیده اهل سنت چنانچه امام مالک می گوید: «الإستواء معلوم و الکیف مجهول و الإیمان به واجب والسؤال عنه بدعه »: (الله بر عرش است، کیفیت آن مجهول است و ایمان داشتن به آن واجب و سؤال نمودن در مورد آن بدعت است).
:x: اما نکته ی دیگر این که در حدیث آمده است که رسول الله فرموده است الله متعال در ثلث آخر هر شب به آسمان دنیا نزول می کند: «یَتَنَزَّلُ رَبُّنَا تَبَارَکَ وَتَعَالَى کُلَّ لَیْلَهٍ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْیَا، حِینَ یَبْقَى ثُلُثُ اللَّیْلِ الآخِرُ…»: (پروردگار متعال ما ثلث آخر هر شب به آسمان دنیا می آید…». (صحیح بخاری/ش:۶۳۲۱)

اگر الله متعال در مخلوقات حلول می کند پس نزول چه معنا دارد؟ لذا عقیده حلول با نصوص در تضاد است.

حلول یعنی: فرود آمدن و نازل شدن در محلی. بر همین اساس مسیحیان و برخی از صوفیان معتقدند الله در مخلوقات حلول می کند. یعنی الله در مخلوقی مثلا انسان فرود می آید. چنانچه حلاج ادعا کرد که الله در من حلول کرده است به همین خاطر ندای “أنا الحق” یعنی من خدا هستم، سرداد که در نهایت توسط علمای آن زمان به خاطر این ادعا و عقیده اش تکفیر و اعدام شد.

در واقع کسانی که معتقد به حلول الله متعال بر مخلوقات هستند هیچ دلیل معتبری از قرآن و احادیث ندارند و رسول الله و صحابه هرگز معتقد به این نبودند که الله بر مخلوقات حلول می کند و این عقیده در اسلام ریشه ای ندارد بلکه این عقیده مسیحیان و برخی از صوفیان است.

🏼نویسنده: امید خزاعی