اما دلیل بر نعمت و عذاب قبر در سنت بسیار است که از آن جمله در صحیحین از عبدالله بن عمر رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند:«إِنَّ أَحَدَکُمْ إِذَا مَاتَ عُرِضَ عَلَیْهِ مَقْعَدُهُ بِالْغَدَاهِ وَالْعَشِیِّ إِنْ کَانَ
مِنْ أَهْلِ الْجَنَّهِ فَمِنْ أَهْلِ الْجَنَّهِ وَإِنْ کَانَ مِنْ أَهْلِ النَّارِ فَمِنْ أَهْلِ النَّارِ فَیُقَالُ هَذَا مَقْعَدُکَ حَتَّی یَبْعَثَکَ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ» بخاری (۱۳۷۹) ، وصحیح مسلم (۲۸۶۶) .
«هر وقت، یکی از شما فوت کند، صبح و شام، جایگاهش به او عرضه می شود. اگر بهشتی باشد جایگاهش در بهشت و اگر دوزخی باشد، جایگاهش در دوزخ، به او نشان داده می شود. و به او گفته میشود: این، جای توست تا روز قیامت که خداوند تو را حشر می نماید». و در صحیح مسلم از انسس روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند:«لَوْلَا أَنْ لَا تَدَافَنُوا لَدَعَوْتُ اللَّهَ أَنْ یُسْمِعَکُمْ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ» مسلم (۲۸۶۸) .
«اگر ترس از دفن نکردن مردهایتان نبود از خداوند می خواستم که عذاب قبر را بشنوید». و دلیل از کتاب و سنت بسیار است و آنچه ذکر شد به منظور استدلال کردن به آن در اثبات عذاب و نعمتهای قبر بود و الله اعلم.
نکته دیگر اینست که ما بین علما در اینکه آیا در برزخ عذاب و نعمت بر روح است یا بر روح و جسم هردو، اختلاف وجود دارد.
برخی از علما گفته اند که نعمتها و عذاب قبر برای جسم و روح با هم است. پس روح وقتی که متنعم یا معذب می شود به بدن متصل است پس نعمت و عذاب برای هر دوی آنهاست همانگونه که روح گاهگاهی که از بدن جدا می شود و متنعم یا معذب می گردد(شامل هر دو میگردد). پس نعمت و عذاب برای روح از بدن جدا نیست. و دلیل بر این گفته کتاب و سنت است و اهل سنت و جماعت بر آن اتفاق دارند بر خلاف کسانی که گمان می کنند نعمت و عذاب قبر در هر حال تنها برای روح است و به بدن تعلق ندارد.
دلیل بر آن حدیث انس بن مالکس است که در آن رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند:«إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا وُضِعَ فِی قَبْرِهِ وَتَوَلَّی عَنْهُ أَصْحَابُهُ وَإِنَّهُ لَیَسْمَعُ قَرْعَ نِعَالِهِمْ أَتَاهُ مَلَکَانِ فَیُقْعِدَانِهِ فَیَقُولَانِ مَا کُنْتَ تَقُولُ فِی هَذَا الرَّجُلِ لِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَأَمَّا الْمُؤْمِنُ فَیَقُولُ أَشْهَدُ أَنَّهُ عَبْدُ اللَّهِ وَرَسُولُهُ فَیُقَالُ لَهُ انْظُرْ إِلَی مَقْعَدِکَ مِنْ النَّارِ قَدْ أَبْدَلَکَ اللَّهُ بِهِ مَقْعَدًا مِنْ الْجَنَّهِ فَیَرَاهُمَا جَمِیعًا وَأَمَّا الْمُنَافِقُ وَالْکَافِرُ فَیُقَالُ لَهُ مَا کُنْتَ تَقُولُ فِی هَذَا الرَّجُلِ فَیَقُولُ لَا أَدْرِی کُنْتُ أَقُولُ مَا یَقُولُ النَّاسُ فَیُقَالُ لَا دَرَیْتَ وَلَا تَلَیْتَ وَیُضْرَبُ بِمَطَارِقَ مِنْ حَدِیدٍ ضَرْبَهً فَیَصِیحُ صَیْحَهً یَسْمَعُهَا مَنْ یَلِیهِ غَیْرَ الثَّقَلَیْنِ» بخاری (۱۳۳۸) .
«هنگامی که بنده ای را در قبرش میگذارند و دوستانش بر میگردند و می روند، میت صدای پاهایشان را می شنود. در این هنگام، دو ملائکه نزد او می آیند، او را می نشانند و از وی میپرسند: درباره این شخص، یعنی محمدص چه می گفتی؟ جواب می دهد: من گواهی می دهم که محمد صلی الله علیه وسلم بنده خدا و رسول اوست. ملائکه ها می گویند: به جایگاه خود در روزخ نگاه کن. خداوند آنرا برای تو با جایی در بهشت، عوض کرده است». پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: پس هر دو جا (بهشت و دوزخ) را می بیند. اما اگر آن شخص، کافر یا منافق باشد، در جواب ملائکه ها، میگوید: من چیزی نمیدانم. هر چه مردم می گفتند، من نیز می گفتم. به او می گویند: تو ندانستی و نه سعی کردی که بدانی. سپس، با پتکی آهنی، ضربه محکمی بر فرق سرش، می کوبند. آنگاه، چنان فریادی سر می دهد که بجز انسانها و جن ها، همه مخلوقات اطراف او، فریادش را می شنوند.