صالحان عبادت خود را پوشیده میداشتند و از روی اخلاص برای خداوند و ترس از ریا، طاعاتِ خود را مخفیانه انجام میدادند.
✅زبیر ـ رضی الله عنه ـ میگوید: «هر کدام از شما که بتواند عملِ صالحِ مخفیانه داشته باشد، چنین کند».
از میان سلف کسانی بودند که در مجلس ذکر نشسته و جلوی اشک خود را میگرفتند و اگر نمیتوانستند بر گریهٔ خود غلبه کنند از مجلس برمیخواستند.
برخی از فقرای مدینه نمیدانستند غذایشان از کجا میآید، تا آنکه علی بن الحسین، زین العابدین ـ رحمه الله ـ درگذشت دیگر غذایی به در خانهشان نیامد، و هنگام غسل پیکر او اثر بند زنبیل را بر پشت او دیدند.
✅عبدالله بن مبارک ـ رحمه الله ـ در جهاد برای آنکه شناخته نشود چهرهٔ خود را میپوشاند.
✅عبدالرحمن بن مهدی ـ رحمه الله ـ شب را به نماز میایستاد اما همین که احساس میکرد کسی میآید خود را به خواب میزد!
✅ربیع بن خیثم کارهای نیک را تا جایی که میتوانست مخفیانه انجام میداد و هنگامی که قرآن میخواند اگر کسی به نزد او میآمد آن را با لباس خود میپوشاند.
✅پیشینیان این را میپسندیدند که انسان حتما بخشی از کارهای نیکش را مخفیانه انجام دهد و حتی همسرش نیز از آن بیاطلاع باشد.
✅شافعی میگوید: «دوست داشتم مردم از من یاد بگیرند اما هیچ بخشی از آن علم به من نسبت داده نشود». میگویند: از خشیت خداوند اشک او جاری شد و مردم او را در این حال دیدند. امام شافعی گفت: «سرمای سختی خوردهام!»
✅اما برخی از طاعات را نمیشود مخفی کرد، یا به سبب طبیعت آن، مانند اذان و نماز جماعت، و یا به سبب منفعتی که در پی علنی انجام دادنِ آن به دست میآید، مانند صدقه دادن برای تشویق دیگران به انجام این کار، و در هر صورت: «کارها به نیتها بستگی دارد».