عقیده رستگاران (طایفه منصوره):
توحید و انواع آن:
توحید عبارت است از تنها دانستن خداوند در استحقاق عبادتی است که خداوند جهان بدان خاطر ما را آفریده است.
توحید ربوبیت:
توحید الوهیت:
در جلسه قبل گفتیم که توحید فقط یگانه ساختن خداوند در امر خلق نیست، بلکه این یگانه ساختن لازم است اما برای داشتن توحید کافی نیست، زیرا حتی مشرکان قریش نیز به یگانه بودن خداوند در امر خلق اعتراف میکردند.
مشرکان به اینکه الله تعالی خالق است معترف هستند، ولی چرا به آنها مشرک میگویند!؟ چون در الوهیت و صفات الهی برای خداوند شرک داشتند، یعنی علاوه بر خدا برای غیر خدا سجده میکردند و قربانی و نذر میکردند، و بعضی از صفاتی را که تنها مختص خداوند بود را به غیر خدا نیز نسبت میدادند، مثلا اینکه این خداست که صدای هر مخلوقش را در هر حالتی میشنود و حتی صدای تمام مخلوقاتش را همزمان میشنود، اما مشرکان این صفت را به دیگران هم نسبت میدادند! همین مسائل بودند که آنها را مشرک میگفتند.
پس در تعریف توحید الوهیت یا پرستش، میتوان گفت:
توحید الوهیت یعنی همه انواع عبادات و پرستشها و نیایشهای انسان فقط برای خداوند بزرگ باشد، چه دعا و استمداد، و چه نماز و طواف، و چه ذبح و چه نذر و چه توکل و دیگر امور.
این نوع توحید مورد انکار کفار واقع شد، و خصومت بین پیغمبران و امتهایشان از عهد حضرت نوح علیه السلام تا حضرت محمد ﷺ در این نوع بود.
قرآن کریم در اکثر سورههای خود برخواستن از خداوند یکتا تأکید میکند، و از خواهش و نیایش از دیگران بازمیدارد، چنانکه در سورهی فاتحه میخوانیم:
﴿إِیَّاکَ نَعۡبُدُ وَإِیَّاکَ نَسۡتَعِینُ﴾
«فقط تو را میپرستیم، و فقط از تو کمک میگیریم»
یعنی عبادتهای ما فقط مخصوص تو است، و دیگری را نمیپرستیم، و از کسی غیر از تو کمک نمیجوییم.
و توحید الوهیت یعنی یکتا دانستن خداوند در موقع عبادت و دعا، و حکم به کتاب خدا، و محبت دوستی خداوند بیش از هر چیز دیگر، و عدم ترس از غیر او و… که همه اش در این آیه وارد است:
﴿إِنَّنِیٓ أَنَا ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱعۡبُدۡنِی﴾ [طه: ۱۴]
«در حقیقت منم معبود واقعی و حقیقی، معبودی به حق جز من نیست، پس مرا بپرست.»پس اگر به آیات خدا و احادیث نبوی توجه کنیم، خواهیم یافت که مشرکان بخاطر این مسائل مورد سرزنش قرار گرفتهاند، از اینرو با تامل و نظر در آیات قرآن و احادیث نبوی فهمیده میشود که توحید تنها یگانه ساختن خدا در خلق نیست، بلکه یگانه ساختن او در عبادت و صفاتش نیز لازمند.
یعنی اگر کسی گمان کند که تنها با یگانه ساختن خداوند در امر خلق دارای توحید کامل شده است، او در اشتباه است!
زیرا لازم است خداوند را در عبودیت و صفاتی که دیگران از آن برخوردار نیستند نیز یگانه ساخت.