آیه تطهیر: ﴿إِنَّمَا یُرِیدُ ٱللَّهُ لِیُذۡهِبَ عَنکُمُ ٱلرِّجۡسَ أَهۡلَ ٱلۡبَیۡتِ وَیُطَهِّرَکُمۡ تَطۡهِیرٗا ٣٣﴾ [الأحزاب: ۳۳]. ﴿عَنکُمُ ٱلرِّجۡسَ أَهۡلَ ٱلۡبَیۡتِ﴾ و… (حتی اگر بحثی نداشته باشیم که آیا منظور خداوند همسران پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم بوده یا خیر یا اینکه بنا به اشتباه از این آیه برداشت عصمت کنیم) ربطی به خلافت ندارد.
همانگونه که مشاهده میکنید حتی اگر احادیث فوق، ثابت شود (که حرف و حدیث درباره هر کدام از آنها بسیار زیاد است: برخی از آنها در صدر روات، فقط یک راوی دارند یا برخی مانند آیه تطهیر ایرادات زیادی از جهت اینکه اهل بیت فقط ۵ نفر هستند میتوان به آن وارد کرد و…) ولی با اینهمه و حتی در صورت اثبات، از هیچیک از عبارات فوق، جانشینی بلافصل پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم برای حضرت علی علیه السلام مستفاد نمیشود. و اصولاً در این احادیث، موضوع خلافت، مطرح نیست. مگر اینکه مانند برخی از نویسندگان شیعه، دست به قیاس[۱] بزنیم و بگوییم در تفسیر حدیث انت به منزله هارون… چون هارون در ایام غیبت حضرت موسی، جانشین او بوده پس علی نیز پس از وفات پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم، باید جانشین ایشان میشد! (در حالیکه پیامبر صراحتاً در انتهای همین حدیث میفرمایند با این تفاوت که پس از من پیامبری نیست. حال آنکه شیعه مقام امامت را بالاتر از نبوت میداند موضوع مورد بحث، پیچیدهتر میشود).
پس تنها مواردی که میتوان روی آن بحث کرد و تا حدودی در طول تاریخ، شبهه برانگیز شده و علمای شیعه آنرا به موضوع خلافت، مربوط کردهاند موارد زیر است:
حدیث یوم الانذار: ﴿وَأَنذِرۡ عَشِیرَتَکَ ٱلۡأَقۡرَبِینَ ٢١۴﴾ [الشعراء: ۲۱۴].
آیه ولایت: ﴿إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ﴾ [المائده: ۵۵].
حدیث امامت (ذکر نام ۱۲ امام توسط پیامبر یا وجود این اسامی در لوحی در دست حضرت فاطمه) که معروف است به حدیث لوح جابر.
واقعه غدیر خم (که به نظر شیعه از همه مهمتر است).
دقت کنید که برادران اهل سنت، هر چهار خلیفه از جمله حضرت علی را قبول دارند و در کتب آنها نه تنها سخنانی از قول حضرت محمد در تایید حضرت علی، بلکه به همین میزان، حدیث و روایت در تایید حضرت عمرt و حضرت ابوبکرt نیز وجود دارد ولی اهل تسنن، هیچگاه از احادیث پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم، وجود نص در خلافت حضرت عمرt و حضرت ابوبکرt یا عصمت آنها را استخراج نکردهاند.
برای همین ما در اینجا واقعه غدیر خم را که بیشتر مورد استناد قرار میگیرد مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهیم و سپس به آیه ولایت، حدیث یوم الانذار و حدیث امامت اثنی عشریه[۲] را (به اختصار) نیز بررسی میکنیم.
لازم به ذکر است شرح دو واقعه غدیر خم و سقیفه بنی ساعده که در زیر به آنها اشاره کرده ایم به طور خلاصه شده از کتاب (تشیع در مسیر تاریخ، نوشته دکتر سید حسین محمد جعفری، استاد دانشگاههای لکنهو هندوستان و مالزیا در کوالالامپور، ترجمه دکتر سید محمد تقی آیت اللهی. انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی) برداشت شده است. خواننده عزیز با خواندن آن، متوجه کارشناسی بسیار دقیق و به دور از تعصب این استاد بزرگ (که خوشبختانه شیعه نیز هست) میشود.
[۱]– جالب است که قیاس در مذهب تشیع جایگاه چندانی ندارد.
[۲]– استاد گرانقدر شیعه ایرانی حیدرعلی قلمداران در کتاب شاهراه اتحاد تمامی این احادیث را نقد و رد کرده است. البته متاسفانه مانند دهها جلد از کتاب دیگر علمای ایرانی اجازه چاپ به آنها نداده و حتی نویسنده آن را ترور کردند!.