صیغه‌های ادای حدیث:

عباراتی را که بوسیله‌‌ی آن‌ها حدیث ادا می‌شود صیغه‌‌ی اداء گویند، و دارای مراتبی است:

اول: اگر کسی به تنهایی حدیث را از شیخ شنید، هنگام ادای حدیث گوید: (سمعت، حدثنی)، اما هرگاه کسی دیگر نیز همراه او بود گوید: (سمعنا ،حدثنا).^[۱]

دوم: هرگاه حدیث را بر شیخ قرائت کرد، هنگام ادای حدیث به دیگری گوید: (قرأت علیه، أخبرنی قراءه علیه، أخبرنی).^[۲]

سوم: هرگاه شخص دیگری حدیث را برای شیخ قرائت نمود و او نیز قرائت را شنید، گوید: (قرئ علیه وأنا أسمع، قرأنا علیه، أخبرنا).

چهارم: هرگاه حدیث را با اجازه از شیخ روایت کرد، گوید: (أخبرنی إجازه، حدثنی إجازه، أنبأنی، عن فلان).^[۳]

این چهار حالت نزد متأخرین بود، اما نزد متقدمین عبارات؛ (حدثنی وأخبرنی وأنبأنی)، همگی به یک معنای واحد هستند و چنان‌که کسی حدیثی را از شیخ شنید (سماع نمود) هنگام ادای حدیث به (شخص) دیگری می‌تواند آن الفاظ را بکار برد.

البته صیغه‌ها و عبارات دیگری نیز باقی ماندند ولی چون برخی از انواع تحمل حدیث را در این کتاب نیاوردیم لذا از ذکر بقیه‌‌ی صیغه‌های ادا نیز خودداری می‌کنیم.^[۴]

[۱]– این الفاظ، مخصوص روایت حدیث از طریق تحمل به روش سماع است.

[۲]– این الفاظ، مخصوص روایت حدیث از طریق تحمل به روش قرائت است.

[۳]– این الفاظ، مخصوص روایت حدیث از طریق تحمل به روش اجازه است.

[۴]– البته همانطور که در صفحات قبل در تعلیق بر روش‌های تحمل حدیث آمد، ما روش‌های باقی مانده را که جناب مؤلف آن‌ها را ذکر نکرده بودند، آوردیم و در هر یک، صیغه‌های ادا را نیز ذکر نمودیم، پس می‌توانید به آن مراجعه فرمایید.