صفت کلام خداوند جزء صفات فعلی است یا ذاتی؟

به اعتبار تعلق صفت کلام به ذات خداوند و اتصاف خداوند به کلامش، مانند صفت علم جزء صفات ذاتیست. بلکه این صفت جزء علم خداوند و نازل شده از طریق علم الهی است و همانا خداوند به آن چه نازل کرده است، آگاه‌تر است.
اما به اعتبار اینکه خداوند با مشیت و اراده‌ی خود بدان تکلم کرده است، پس صفت فعلی محسوب می‌شود. همانگونه که پیامبر ﷺ می‌فرماید:
«إذا أراد الله أن یوحی بالأمر تکلم بالوحی» الحدیث.
«هرگاه خداوند بخواهد امری را القاء نماید، آن را در قالب وحی تکلم می‌کند».

و به این دلیل سلف صالح درباره‌ی صفت کلام معتقدند که همانا این صفت، صفت ذاتی و فعلی است خداوند همواره از ازل به صفت کلام متصف بوده و تا ابد خواهد بود و تکلم او به مشیت و اراده‌ی او بستگی دارد، پس هرگاه و هرگونه و در هر جا که بخواهد تکلم می‌کند، به صورتی که هر آن کس که او می‌خواهد، آن را بشنود.کلام الهی صفت خداوند است و حد و نهایتی ندارد.

{قُل لَّوْ کَانَ الْبَحْرُ مِدَاداً لکَلِمَاتِ رَبی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَن تَنفَدَ کَلِمَاتُ رَبی وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهِ مَدَداً} ( کهف ۱۰۹ ).
«بگو اگر دریا براى کلمات پروردگارم مرکّب شود پیش از آنکه کلمات پروردگارم پایان پذیرد قطعاً دریا پایان مى ‏یابد هر چند نظیرش را به مدد [آن] بیاوریم».

{أَنَّمَا فِی الأَرْضِ مِن شَجَرَهٍ أَقْلاَمٌ وَالْبَحْرُ یَمُدُّهُ مِن بَعْدِهِ سَبْعَهُ أَبْحُرٍ مَّا نَفِدَتْ کَلِمَاتُ اللَّهِ} (لقمان ۲۷).
«و اگر آن چه درخت در زمین است قلم باشد و دریا را هفت دریاى دیگر به یارى آید سخنان خدا پایان نپذیرد».

{وَتَمَّتْ کَلِمَهُ رَبکَ صِدْقاً وَعَدْلاً لاَّ مُبَدلِ لِکَلِمَاتِهِ وَهُوَ السَّمِیعُالْعَلِیمُ} ( انعام ۱۱۵ ).
«و سخن پروردگارت به راستى و داد سرانجام گرفته است و هیچ تغییردهنده ‏اى براى کلمات او نیست و او شنواى داناست».