صحابه معصوم نیستند

صحابه با وجودی که دارای علم زیادی بودند، اما به عنوان یک انسان، معصوم نیستند. گرچه اجماعِ آنان عصمت را در پی دارد. و از آن جا که تمام امت دچار گمراهی و کج فهمی نمی شوند، سزاوارترین افراد امت در عدمِ گمراهی، صحابه هستند. اما یک صحابه به تنهایی از خطای اجتهادی معصوم نیست.

اگر خطای اجتهادی وی ثابت شد، معذور است و فتوایش پذیرفته نمی شود و لازم است از قرآن و سنت پیروی شود. شارحِ کتاب عقیده الطحاویه بعد از ثبوتِ خطای اجتهادیِ یکی از صحابه، عمل کرد سلف را چنین بیان می دارد: اگر ثابت شد سخن یکی از صحابه بر خلاف حدیثِ صحیح می باشد، حتماً عذرش پذیرفته است و سخنش ترک می شود. باید گفت عموم عذرها سه نوع اند:

۱_ اعتقاد نداشته باشد  که رسول الله ص چنین سخنی گفته باشد.

۲_ اعتقاد نداشته باشد که منظورش از بیان آن سخن، همان مسأله ی مورد نظر بوده است.

۳- معتقد به منسوخ بودن آن حکم باشد.

  آنان بنا بر پیشگامی و رساندنِ شریعتی که رسول الله با آن به سوی ما آمده بود و به دلیل بیان و توضیح آن چه نمی دانستیم، بر ما فضل و منت دارند . موارد زیر گواه بر فضیلت صحابه و پیشی گرفتن آنان بر دیگران است:

* آنان در حفظ، تلاوت و تفسیر، آگاه ترین افراد امت به قرآن کریم اند. چرا که آن را مستقیماً از زبان رسول آموخته اند. معانی قرآن را برای ایشان بیان داشته است و آنان داناترین انسان ها به لغت و سبب نزول قرآن می باشند و هیچ چیز از آنان پنهان نمانده است.

* صحابه از همگان آگاه تر به سنت و روش رسول صل الله علیه و سلم بودند. آنان حافظان اقوال و ناظران کردار پیامبر صل الله علیه و سلم بودند. از همه بهتر می دانستند نبی کریم در کجا و کدام کار را تأیید کرده است. احادیث ناسخ و منسوخ، عام و خاص و مطلق و مقید را خوب می شناختند.

* یاران رسول در کتاب الله و سنت، پای بندترین انسان ها به آموزه های پیامبر علیه الصلاه و السلام بودند. در عمل هرگز میان سنت های کوچک و بزرگ فرقی قایل نبودند. در پیروی از رسول الله و محبت شدید به روش و سنت وی، ضرب المثل هایی بی بدیل بودند. دیده نشده است در پیروی از شخصی، کسی شیفته تر، ره جوتر از پیروان نبی اکرم نسبت به ایشان باشند.

                ۱_شاگردان رسول مجتهد و اهل نظر بودند. چرا که با آگاهی از قرآن و سنت و تسلط بر لغت عربی، ذکاوت و هوش سرشار، دانستن سببِ نزول و دلیلِ احکام، دارای ملکه ی استنباط و استدلال از نصوص  بودند.

-۲- صاحبان لغتِ عربی بودند. به آن اشراف کامل داشتند. لغات مشهور و غریب، ریز و درشت و اسلوب بلاغت و مفهوم آن را خوب می دانستند. در تلفظ دچار اشتباه نمی شدند و شائبه های لغات عجم وارد زبانشان نشده بود.

                ۳- آنان پرهیزگارانی صالح، پارسایانی زهد پیشه، تیزهوشانی زیرک، مشتاقان آخرت، تارکان دنیا بودند. لذا کرنش در بارگاه حق برایشان آسان می نمود. دروازه های رستگاری و دانش به رویشان گشوده شد. چنان بهره ای بردند که آیندگان بدان دست نیافتند. الله می فرماید:* واتقوا الله ویعلمکم الله*: (از الله پروا کنید، الله شما را آموزش می دهد) . ـ می فرماید: * والذین اهتدوا زادهم هدى*: (آنان که هدایت شدند، هر چه بیشتر هدایتشان نمود).

                ۴- چه کارهای بس بزرگی در یاری دین، جهاد فی سبیل الله، انتشار دعوت دینی و آموزش به خلق انجام دادند. حتی به اقصی نقاط دنیا مسافرت کرده و چنان که آموختند، ابلاغ کردند.

                ۵- گواهی الله به ایمان و راستی آنان و خوشنودی از آن ها و قبول توبه ایشان. هم چنین خبر دادن پیامبر از فضیلت، جایگاه، برتری و عدالتِ صحابه

                ۶- روایات بسیار زیادی که در فضایل و صفات برجسته ی بسیاری از صحابه به ویژه چهار خلیفه ی راشد و دیگر ده یار بهشتی، اهل بدر و شرکت کنندگان در صلح حدیبیه آمده است. و نیز محسّنات زیبایی که در مورد علمای با عملِ صحابه هم چون عبدالله بن مسعود، عبدالله بن عباس و عبدالله بن عمرش آمده است..

                ۷- اجماع و اقرار نسل در نسل امت اسلامی بر مکانت و امامت صحابه. و گواهی آنان بر عدالت، نیکی و برتر بودن یاران رسول.

۸- پیروزی های حیرت آور و تکان دهنده ی ایشان و ورود ملت های دارای تمدن کهن و اصیل به اسلام به دست صحابه آن هم با اختیار خویش و طیب خاطر، دلالت بر قدرت ایمان و درک صحیح آنان از اسلام، تأثیرگذاری قوی، به کارگیری بی مثیل آموزه های دین توسط صحابه دارد. با توجه به این موارد بود که الله آنان را بر دیگر ملت های زمین چیره کرد…