۱ صبر واجب
و این نوع صبر، صبر در ادای واجبات دینی و صبر بر ترک محرمات است.
۲ صبر مستحب،
و این نوع صبر در انجام کارهای مستحب و صبر بر ترک مکروهات است.
مقدار واجب از صبر امری است که اهل علم برآن اتفاق نظر دارند، طوری که شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله میگوید:
«و از اینرو صبر بر ادای واجبات و ترک امور ممنوع به اتفاق مسلمانان واجب است، و صبر هنگام مصیبت را نیز شامل میشود، و بنده نباید در واقعشدن آن بیتابی و بیصبری کند، و همچنین صبر بر ترک پیروی از هوای نفس در برابر چیزی که الله متعال نهی میفرماید».
ابن قیم رحمه الله میگوید:
صبر واجب سه نوع است:
صبر بر ترک محرمات.
صبر بر ادای واجبات.
صبر هنگام وقوع مصیبتهایی که بنده در آمدن آن بیاختیار است مانند بیماریها، فقر و غیره.
۳ و اما صبر مستحب صبر بر ترک مکروهات و صبر بر انجام مستحبات و صبر بر رویارویی با جانی به مانند فعل وی است.
رضایت بر مصیبتی که عاید حال مسلمان میگردد نشانگر صبر و شکیبایی بیش از حد معمول آن است؛ و در مورد حکم آن دو قول ارایه شده است: واجب و مستحب.
در رضامندی بعد از قضا و قدر الله متعال دو سبب وجود دارد:
یقین و باور داشتن بر اینکه الله متعال شایسته رضایت در تمامی حالات است، و این رضایت به خاطر محبت نسبت به الله متعال میباشد.
رضایت بر اینکه بنده بداند آنچه از قضا و قدر الهی که به او میرسد برایش خیر است، و این رضایت، حسن نیت به الله متعال و تصدیقنمودن وعده او تعالی است.
پاداش رضایت از الله متعال آن است که الله متعال بنده خود را راضی میسازد، و اینکه با چه چیزی و چگونه بندهاش را راضی میسازد، الله متعال خودش دانا است.