صبر بر مصیبت

 ابنُ تَیْمِیَّه رحمه الله

آدمی به هنگام مصیبت ها مأمور است که تسلیم قضاء و قدر إلهی گردد، {و با ایمان کامل و یقین راسخ به حیاتِ خود ادامه دهد}.

زیرا سعادت آدمی در اینست که: آنچه از جانب اللّه بدان مأمور گشته انجام دهد، و از آنچه نهی و تحذیر شده دوری نماید، و رضایتمند به نصیبِ و داشته هایش باشد.

اللّه تعالی می فرماید: «هیچ مصیبتی [بر شما] فرود نمی آید مگر به فرمان اللّه، و هر کس که به اللّه ایمان داشته باشد، اللّه دل او را (به ثبات و آرامش، و خوشنودی به قضا و قدر إلهی) رهنمود می گرداند، و اللّه از هر چیزی کاملاً آگاه است.

و عبداللّه بن مسعود رضی الله عنه گفته اند: “مقصود از کلمهء مِنْ در «وَمَنْ یُؤْمِنْ» کسی است که به مصیبتی گرفتار و دردمند می شود، و چون می داند از جانب اللّه است، بدان راضی شده و تسلیم آن می گردد.

پس سعادتمند کسی است که از بدیها [و عیب های خویش] إستغفار و توبه کرده، و بر مصیبتها و سختیها صبر و شکیبائی نماید،

آنگونه که اللّه تعالی إرشاد فرمودند: «پس (ای محمَّد! بر اذیّت و آزار کفّار و ناملایمات روزگار) شکیبائی کن، چرا که وعدۀ اللّه (در امر کمک به پیغمبران خود و مؤمنان بدیشان، تخلّف ناپذیر و) حق است، و آمرزش گناهانت را بخواه.
و بدبخت و سیه روز کسی است که هنگام مصیبت و دشواریها جزع و فزع به راه می اندازد و وقت لغزش و کارهای نادرستش، به تقدیر إستناد نموده و آنها را به قضاء و قدر إلهی نسبت می دهد.

وَالْعَبْدُ مَأْمُورٌ عِنْدَ الْمَصَائِبِ أَنْ یَرْجِعَ لِلْقَدَرِ، فَإِنَّ سَعَادَهَ الْعَبْدِ أَنْ یَفْعَلَ الْمَأْمُورَ وَیَتْرُکَ الْمَحْظُورَ وَیُسَلِّمَ لِلْمَقْدُورِ، قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: «مَا أَصَابَ مِنْ مُصِیبَهٍ إلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَنْ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ یَهْدِ قَلْبَهُ»، قَالَ ابْنُ مَسْعُودٍ: “هُوَ الرَّجُلُ تُصِیبُهُ الْمُصِیبَهُ فَیَعْلَمُ أَنَّهَا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ فَیَرْضَى وَیُسَلِّمُ.”فَالسَّعِیدُ یَسْتَغْفِرُ مِنْ المعائب وَیَصْبِرُ عَلَى الْمَصَائِبِ کَمَا قَالَ تَعَالَى: «فَاصْبِرْ إنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِکَ» وَالشَّقِیُّ یَجْزَعُ عِنْدَ الْمَصَائِبِ وَیَحْتَجُّ بِالْقَدَرِ عَلَى المعائب.

{ مَجْمُوعُ الْفَتَاوَىٰ }لِـ(ابْنِ تَیْمِیَّه) رحمه الله الْجُزْءُ الثامن ص۴۵۴٫