وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
یکی از اصول عقیده سلف صالح، اهل سنت و الجماعت در شیوه فراگیری و استدلال این است که از قرآن و سنت صحیح پیامبر صلی الله علیه وسلم پیروی می‌کنند و حکم قران و سنت را می‌پذیرند و تسلیم آن هستند و به مقتضای آن عمل می‌کنند، و خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَمَا کَانَ لِمُؤۡمِنٖ وَلَا مُؤۡمِنَهٍ إِذَا قَضَى ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥٓ أَمۡرًا أَن یَکُونَ لَهُمُ ٱلۡخِیَرَهُ مِنۡ أَمۡرِهِمۡۗ وَمَن یَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلٗا مُّبِینٗا٣۶﴾ [الأحزاب: ۳۶].
«و هیچ مرد و زن مؤمنی در کاری که خدا و پیغمبرش (در آن) داوری کرده باشند اختیاری از خود ندارند و کسی که از خدا و پیامبرش نافرمانی کند در گمراهی آشکاری گرفتار آمده است».
و رسول اکرم صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «دو چیز در میان شما گذاشته‌ام، که تا وقتی به آن دو چنگ زده باشید هرگز گمراه نخواهید شد (و آن دو عبارتند از:) کتاب خدا و سنت پیامبرش»[۱].
و اهل سنت و الجماعت نمی‌گویند که نخست کتاب خدا و بعد سنت پیامبرش، بلکه می‌گوبند کتاب و سنت هر دو با هم، چون خداوند متعال در بسیاری از دلایل سنت پیامبرش در کنار کتاب خود ذکر کرده است، و اطاعت خویش و اطاعت پیامبرش را بر بندگان خود واجب کرده است و سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم مفهوم و معنایی که مقصود خداوند در کتایش می‌باشد را بیان می‌کند و توضیح می‌دهد، و هیچ کسی نمی‌تواند و حق ندارد ـ هر کسی که باشد ـ با سنت و حدیث پیامبر صلی الله علیه وسلم بعد از آن که به او برسد مخالفت کند، چنان که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَأَنزَلۡنَآ إِلَیۡکَ ٱلذِّکۡرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیۡهِمۡ وَلَعَلَّهُمۡ یَتَفَکَّرُونَ﴾ [النحل: ۴۴].
«و قرآن را بر تو نازل کردیم تا برای مردم چیزی را که برای آنان نفرستاده شده است روشن سازی، و تا آنان بیندیشند».
و اهل سنت و الجماعت بر این باورند که در هر امر کوچک و بزرگ باید از سنت و رهنمود پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم پیروی کرد و اطاعت از سنت و حدیث پیامبر راه رحمت و نجات و راه رسیدن به رضامندی خداوند عزوجل است، چنان که می‌فرماید: ﴿وَرَحۡمَتِی وَسِعَتۡ کُلَّ شَیۡءٖۚ فَسَأَکۡتُبُهَا لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ وَیُؤۡتُونَ ٱلزَّکَوٰهَ وَٱلَّذِینَ هُم بَِٔایَٰتِنَا یُؤۡمِنُونَ١۵۶ ٱلَّذِینَ یَتَّبِعُونَ ٱلرَّسُولَ ٱلنَّبِیَّ ٱلۡأُمِّیَّ ٱلَّذِی یَجِدُونَهُۥ مَکۡتُوبًا عِندَهُمۡ﴾ [الأعراف: ۱۵۶-۱۵۷].
«و رحمت من هر چیزی را دربر گرفته است، و آن را برای کسانی مقرر می‌دارد که پرهیزگاری می‌کنند و زکات را می‌پردازند و به آیات ما ایمان می‌آورند. و کسانی که از پیامبر امّی پیروی می‌کنند، پیامبری که او را نزد خود در تورات و انجیل نوشته می‌یابند».
و اهل سنت و الجماعت بعد از سنت پیامبرشان صلی الله علیه وسلم از راه و روشی که صحابه رضی الله عنهم بر آن بوده‌اند پیروی می‌کنند، آنان که دین خود را با صدق و اخلاص از رسول اکرم صلی الله علیه وسلم فراگرفتند و علم و عمل را از ایشان صلی الله علیه وسلم آموختند، همه مهاجرین و انصار و بخصوص خلفای راشدین، چون رسول اکرم صلی الله علیه وسلم به پیروی بخصوص از خلفای راشدین توصیه نموده است، چنان که می‌فرماید: «به سنت من و سنت خلفای راشدین هدایت یافته محکم چنگ بزنید و از بدعت و نوآوری‌ها به شدت پرهیز کنید، و بدانید که هر چیز تازه ای در دین بدعت است و بدعتی گمراهی است»[۲].
و سپس بعد از صحابه از تابعین آن‌ها که در قرن‌های برتر می‌زیسته‌اند پیروی می‌نمایند و بعد زا آن‌ها از کسانی که به نیکی از آنان پیروی کرده‌اند اطاعت می‌کنند، آنان که رسول اکرم صلی الله علیه وسلم در مورد آنان می‌فرماید: «شما را در مورد صحابه‌ام توصیه می‌کنم، سپس کسانی که بعد از آن‌ها می‌آیند، و سپس کسانی که بعد از آن‌ها می‌آیند»[۳].
و از عبدالله‌بن‌عمرس روایت است که رسول اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: «امت من به هفتاد و سه گروه تقسیم خواهد شد، همه به دوزخ می‌روند جز یک گروه» گفتند: آن کدام است ای رسول خدا؟ فرمود: «آنان که بر راهی باشند که و صحابه‌ام بر آن بوده‌ایم»[۴].
و از این رهگذر، در هر اختلافی مرجع دادرسی از دیدگاه اهل سنت، کتاب خدا و سنت پیامبرش صلی الله علیه وسلم می‌باشد، چنان که خداوند می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ أَطِیعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِیعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِی ٱلۡأَمۡرِ مِنکُمۡۖ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِی شَیۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن کُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡیَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِکَ خَیۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِیلًا۵٩﴾ [النساء: ۵۹].
«ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! از خدا و پیامبر و از اولی الامر مسلمان اطاعت کنید و اگر در چیزی اختلاف کردید آن را به خدا و پیامبر برگردانید، اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید این برای شما بهتر و خوش فرجام‌تر است».
و در فهم قران و سنت صحابه مرجع اهل سنت و الجماعت می‌باشند، چون آنان شاهد نزول قران بوده و با رسول اکرم صلی الله علیه وسلم زیسته‌اند و در اصول هیچ اختلافی نداشته‌اند، پس آنان از همه مقصود خدا و رسول را بهتر می‌دانند و خداوند عدم پیروی از آن‌ها را راه عذاب و گمراهی و بدبختی قرار داده است. چنان که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَمَن یُشَاقِقِ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُ ٱلۡهُدَىٰ وَیَتَّبِعۡ غَیۡرَ سَبِیلِ ٱلۡمُؤۡمِنِینَ نُوَلِّهِۦ مَا تَوَلَّىٰ وَنُصۡلِهِۦ جَهَنَّمَۖ وَسَآءَتۡ مَصِیرًا١١۵﴾ [النساء: ۱۱۵].
«و هرکس با پیامبر مخالفت کند پس از اینکه هدایت برای او روشن شده است، و راهی غیر از راه مؤمنان را درپیش گیرد، او را به همان جهتی که روی خود را بدان کرده است رها می‌کنیم، و او را وارد جهنم می‌کنیم، و او را در آن می‌سوزانیم و چه بد جایگاهی است!».
[۱]– مستدرک حاکم و آلبانی در مشکات آن را صحیح دانسته است.
[۲]– صحیح سنن‌ابی‌داود آلبانی.
[۳]– صحیح سنن تزمذی آلبانی.
[۴]– صحیح سنن تزمذی آلبانی.