یکی از اصول اعتقادی سلف صالح، اهل سنت و الجماعت این است که آنان امر به معروف و نهی از منکر میکنند[۱].
و معتقدند که برتر بودن این امت و استقامت آن مشروط به بقای این کار خجسته است و امر به معروف و نهی از منکر از بزرگترین شعائر اسلام و دین و سبب حفظ جماعت و وحدت و دولت آن است، و از مهمترین آوردههای پیامبران علیهم الصلاه و السلام است، و از اموری است که زندگی بشریت جز با آن قوام نمییابد، و خداوند متعال میفرماید: ﴿کُنتُمۡ خَیۡرَ أُمَّهٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنکَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ﴾ [آل عمران: ۱۱۰].
«شما بهترین امتی هستید که برای (سود) مردم آفریده شدهاید، امر به معروف و نهی از منکر میکنید و به خدا ایمان دارید».
و معتقدند که امر به معروف و نهی از منکر از واجبترین واجبات بر این امت است که هر کسی باید به اندازه توان خود با قول و عمل آن را انجام دهد. امر به معروف میکنند و از منکر بازمیدارند تا محارم الهی هتک نشود و مرزهای خداوندی مورد تجاوز قرار نگیرد، و امر به معروف و نهی از منکر با ستمگران و فاسقان جهاد است و انجام دهنده آن پاداش مییابد و ترک کنندهاش مجازات میشود، خداوند متعال میگوید: ﴿وَلۡتَکُن مِّنکُمۡ أُمَّهٞ یَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَیۡرِ وَیَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَیَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنکَرِۚ وَأُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ١٠۴﴾ [آل عمران: ۱۰۴].
«و باید از شما گروهی باشند که (مردم را) به خیر فرا بخوانند و به کار خوب فرمان دهند و از کار بد باز دارند و ایشان رستگارانند».
و میفرماید: ﴿لَیۡسُواْ سَوَآءٗۗ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡکِتَٰبِ أُمَّهٞ قَآئِمَهٞ یَتۡلُونَ ءَایَٰتِ ٱللَّهِ ءَانَآءَ ٱلَّیۡلِ وَهُمۡ یَسۡجُدُونَ١١٣ یُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡیَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَیَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَیَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنکَرِ وَیُسَٰرِعُونَ فِی ٱلۡخَیۡرَٰتِۖ وَأُوْلَٰٓئِکَ مِنَ ٱلصَّٰلِحِینَ١١۴﴾ [آل عمران: ۱۱۳-۱۱۴].
«آنان همه یکسان نیستند، از اهل کتاب گروهی پابرجا هستند و در بخشهایی از شب به نماز ایستاده و آیات خدا را میخوانند. به خدا و روز آخرت ایمان دارند و امر به معروف و نهی از منکر میکنند، و به انجام کارهای خوب میشتابند و ایشان از شایستگانند».
و رسول اکرم صلی الله علیه وسلم میفرماید: «هر کسی از شما منکری دید باید آن را با دست خویش تغییر دهد و اگر نتوانست با زبانش تغییر دهد و اگر نتوانست با قلب خود، و آن ایمانش ضعیفتر است»[۲].
[۱]– بدان که تغییر منکر چند شرط دارد که برخی عبارتند از:
ـ کسی که نهی از منکر میکند به آنچه از آن نهی میکند آگاه باشد.
ـ مطمئن باشد که معروفی ترک گفته شده و منکری مورد ارتکاب قرار گرفته است.
ـ تغییر منکر به وقوع منکر بزرگتر نیانجامد.
[۲]– مسلم.