تعریف: تاریخ مصدر «أرَّخَ» به معنای واقعه نگاری است. و در اصلاح؛ تعریفِ وقت و زمانی است که احوال میلاد و وفات و وقایع و غیره توسط آن ضبط و ثبت میگردد.
و مراد از شناخت تاریخ راویان در اینجا؛ شناخت زمان تولد راویان و سماع آنها از اساتید، و نیز زمان وارد شدنشان به بعضی از شهرها و سرزمینها، و زمان وفات آنها میباشد. دانستن این فن مهم میباشد، زیرا توسط آن اتصال و انقطاع سند شناخته میشود؛ چه بسا دستهای ادعای روایت از دستهای دیگر میکنند ولی اگر به تاریخ نظر شود مشخص میشود که آنها بعد از چند سال از وفات روایت شوندگان از آنها روایت کردهاند! یعنی آن روایت را از راوی مافوق خود سماع نکردهاند.
مثالهایی از بزرگان تاریخ:
الف: قول صحیح در مورد سن سرورمان محمد ج و دو همراهش ابوبکر و عمرب اینست که آنها شصت و سه (۶۳) سال داشتهاند.
۱) پیامبر جدر چاشتگاه روز دوشنبه دوازدهم ربیع الاول سال ۱۱ هجری وفات فرمودند.
۲) ابوبکر صدیق در جمادی الاول سال ۱۳هجری وفات نمودند.
۳) عمر فاروق در ذی الحجه سال ۲۳ هجری وفات نمودند.
۴) عثمان ذی النورین در ذی الحجه سال ۳۵ هجری وفات نمودند، و سن ایشان ۸۲ سال بوده است و البته بعضی سن ایشان را ۹۰ سال دانستهاند.
۵) علی مرتضی در رمضان سال ۴۰ هجری در سن ۶۳ سالگی وفات نمودند.
ب: دو تن از صحابه شصت سال در دوران جاهلیت و شصت سال نیز در اسلام زیستهاند که آن دو نفر «حکیم بن حزام» و «حسان بن ثابت» هستند و هردو در سال ۵۴ هجری در مدینه فوت کردند.