ابقراط میگوید: کم کردن چیزهای مضر و زیانبار، بهتر از زیاد استفاده کردن از چیزهای سودمند است. و نیز میگوید: با دوری کردن از تنبلی و خستگی و با پرهیز از پرخوری همواره تندرست باشید.
یکی از حکما میگوید: هرکس، میخواهد سالم و تندرست باشد، غذای خوب بخورد و زمانی سراغ غذا برود که خوب گرسنه شد و پس ازآنکه خوب تشنه گردید، آب بنوشد. معمولاً آب کم بنوشد و بعد از ناهار استراحت کند و پس از شام اندکی قدم بزند و تا دستشویی نرفته، نخوابد. بعد از صرف غذا، از رفتن به حمام بپرهیزد. در تابستان یکبار به حمام رفتن بهتر از ده بار حمام گرفتن در زمستان است.
حارث میگوید: هرکس دوست دارد، عمر طولانی کند، باید صبحانه را صبح زود میل نماید، زود شام بخورد، لباس سبک بپوشد و کمتر با زنانآمیزش کند.
افلاطون میگوید: پنج چیز، بدن را ضعیف میکند و چه بسا سبب نابودی آن میگردد: فقر، جدایی از دوستان، اندوه و ناراحتی، عدم پذیرش خیرخواهی و نصیحت و خندیدن جاهلان و نادانان به عقلا و خردمندان.
یکی دیگر از سخنان جامع و پرمعنای ابقراط، این است که میگوید: زیاده روی در هر چیزی، دشمن طبع و سرشت است.
به جالینوس گفته شد: تو چرا مریض نمیشوی؟ گفت: چون من، دو غذای نامرغوب را با هم نمیخورم و هیچ خوراکی را با خوراک دیگر مخلوط نمیکنم و غذای آزاردهنده را در معده نگه نمیدارم.
چهار چیز، بدن را بیمار میکند: زیاد حرف زدن، زیاد خوابیدن، زیاد خوردن و زیاد آمیزشکردن.
حرف زیاد، مخ و حافظه انسان را کم و ضعیف میکند و خیلی زود انسان را پیر مینماید. خواب زیاد، چهره را زرد، دل را کور و چشمها را برآمده و پرباد مینماید و انسان را تنبل میکند و بیماریهای سختی را پدید میآورد.
آمیزش زیاد، بدن را ضعیف و رطوبت بدن را کم و اعصاب را سست مینماید و ضرر آن، تمام بدن را فرا میگیرد و بیش از همه، اعصاب را ضعیف میکند و در نتیجه اثرات نامناسبی بر روح میگذارد.
چهار چیز، بدن را از بین میبرد: فکرو خیال، غم و اندوه، گرسنگی و بیخوابی.
چهار چیز، انسان را شاد میکند: نگاه کردن به سبزیها و آب روان و میوهها و نیز نگریستن به محبوب.
نظرنا إلی تلک الوجوه عشیه |
|
فأشرقت الأرواح من حسن ما نری |
«ما، شامگاه به آن چهرهها نگاه کردیم؛ پس ارواح، از زیبایی آنچه دیدند، روشن گردیدند».
چهار چیز، بینایی را ضعیف میکند: پابرهنه راه رفتن، صبح و شام با انسانهای کینهتوز و سبک سر روبرو شدن، گریه زیاد و زیاد به خط ریز نگاه کردن.
چهار چیز، بدن را قوی میکند: پوشیدن لباس نرم، حمام با آب ولرم، خوردن شیرینی و غذاهای پرچرب، بوییدن گلهای خوشبو و چیزهای معطر.
چهار چیز، چهره را خشک میکند و زیبایی آن را از بین میبرد: دروغ گفتن، بیحیایی و گستاخی، از روی نادانی زیاد سؤال کردن، فساد زیاد.
چهار چیز، باعث دشمنی و تنفر میشود: تکبر، حسادت، دروغ گفتن، سخن چینی.
چهار چیز، رزق و روزی را فراهم میکنند: عبادت شب، استغفار زیاد در سحرگاهان، صدقه دادن و ذکر خدا در صبح و شام.
قلت للیل هل بصدرک سر |
|
یا خفی الأخبار والأسرار |
«به شب گفتم: ای کسی که اخبار و اسرارت پنهان است! آیا در دل خود رازی داری»؟
قال لم ألق فی حیاتی سراً |
|
کحدیث الأحباب فی الاسحار |
«گفت: من در زندگیم هیچ رازی چون سخن دوستان در سحرگاهان ندیدهام».
چهار چیز، مانع روزی میگردند: خواب صبح، کم نماز خواندن، تنبلیکردن و خیانت.
چهار چیز، برای ذهن و حافظه زیانبارند: همیشه میوه ترش خوردن، به پشت سر خوابیدن، غم و اندوه.
چهارچیز، فهم و ذکاوت را بیشتر میکنند: آسودگی خاطر، پرهیز از پرخوری، استفاده از غذاهای شیرین و غذاهای پرچرب و خالی کردن شکم.