درسفرحج که از جده به مکه منوره میروند محل محرم شدن کجاست ؟ ایا باید در هواپیما محرم شد؟ چگونه؟ وعبارت لبیک جه ذکری است ؟ نماز را در هواپیما چگونه بجا اوریم؟
الحمدلله،
اگر بسوی خانه خدا، بیت الله الحرام، متوجه شدی، و قصد انجام حج و عمره را داشتی اولین چیزی که باید انجام دهی ؛ نیت کردن از میقات است. آنهم نیت دخول به حج یا عمره.
و هرکس بخواهد به مکه برود و قصد حج یا عمره دارد باید از میقات نیت کند.
میقات جاهای معلومی است که رسول الله صلی الله علیه وسلم برای کسانی که از تمامی نقاط زمین قصد زیارت خانه خدا را دارند تعیین کرده است، و قبل از رسیدن به بیت الله الحرام از آنجا نیت می کنند.
میقات گاه ها چنین هستند:
ذو الحلیفه:
میقات اهل مدینه، و کسانی که از آن راه به مکه میروند، تا مسجد النبوی (۱۳) کیلومتر فاصله دارد، وآن دورترین میقات از مکّه می باشد، که تا مکه (۴۲۰) کیلومتر فاصله دارد، و در حال حاضر آن را أبیار علی س مینامند.
الجحفه:
قریه ای نزدیک به شهر رابغ است، در حال حاضر مردم از رابغ نیت می کنند، چون کمی قبل از جحفه میباشد، و تا مکه (۲۸۰) کیلومتر فاصله دارد، و آنهم میقات اهل شام و مصر و شهرهای شمالی عربستان سعودی، و کشورهای آفریقای شمالی و غربی، و کسانیکه از آن راه بروند می باشد.
قرن المنازل:
آنرا سیل الکبیر می نامند، و تا مکه (۷۸) کیلومتر فاصله دارد، و آنجا میقات اهل نجد، تمامی اهالی شرق عربستان(شیخ نشینان خلیج)، عراق، ایران، و کسانی است که از آن راه می روند، و در حال حاضر مقابل و برابر آن (وادی محرم) که در جاده (الهدا) غربی شهر طائف، که تا مکه (۷۵) کیلومتر فاصله دارد، میقات اهل طائف، و کسانی است که از آن راه میروند و در حقیقت میقات مستقلی نیست.
یلملم:
در حال حاضر (السعدیه) نام دارد، و تا مکه (۱۲۰) کیلومتر فاصله دارد، و آنجا میقات اهل یمن و کسانی است که از آن راه می روند.
ذات عرق:
میقات اهل عراق و ساکنان مشرق عربستان است، در حال حاضر بسبب عدم وجود راه بسوی آن مهجور می باشد، وتا مکه(۱۰۰) کیلومتر فاصله دارد، و در حال حاضر مردم از سیل کبیر، و یا از ذو الحلیفه نیت (احرام) می بندند.
اما ساکنان مکّه برای ادای حج از خانه های شان ، و برای عمره از تنعیم (تنعیم: در حال حاضر آنرا مسجد عایشه رضی الله عنها گویند.)، یا هر جایی خارج از حدود حرم نیت می کنند.
هرکس قبل از این میقات ها سکونت داشته باشد، مانند: ساکنان شهر جده، بحره، شرائع، و غیر از اینها، برای حج و عمره از خانه هایشان نیت می کنند.
بر هر مسلمانی که قصد حج دارد و بر این میقاتها عبور می کند واجب است که از آنجا احرام و نیت ببندد، و اگر از آن عبور کرد و قصد حج را داشت و نیت نکرد، واجب است که به آن میقات برگشته و نیت کند، اگر اینکار را نکرد، فدیه بر او واجب می شود، و آن گوسفندی است که باید در مکّه ذبح شود و بین فقرای حرم توزیع گردد، و هرکس در حالت فراموشی و یا در حال خواب از میقات عبور کرده و نیت نکرد، هرگاه به یادش آمد واجب است که به میقات برگردد، و اگر این کار را نکند ـ چنانکه گذشت ـ بر او فدیه واجب است.
اعمالی که حاجی و معتمر در میقات انجام میدهد:
هرگاه از راه ماشین و غیره به میقات رسیدی، سنت است که غسل کرده، تمامی بدن خود را معطر، و اگر میسر شد ناخن های خود را کوتاه کن، سپس لباس احرام بپوش (دو عدد ازار و رداء سفید و بهتر است که نو، و یا نظیف و پاک باشد).
واجب است که لباس احرام بدون عطر و بوی خوش باشد در غیر این صورت باید عطر و بوی خوش آن شسته شود.
زن لباس معین و سنتی ندارد، بلکه هر لباسی که خواست می پوشد، لکن لباسی محتشم (بدون زینت) میپوشد، و از اسباب فتنه خودداری می کند، و زن اگر بر مردان (غیر محرم) عبور می کند عطر و بو خوشی استعمال نمی کند.
و مستحب است که بستن احرام و نیت، بعد از یکی از نمازهای فریضه باشد، و اگر در غیر وقت نماز فریضه بود، دو رکعت نماز سنت وضوء را ادا میکنی.
اگر از تمامی اینها فارغ شدی نیت کرده و می گوئی: لبیک عمره، اگر متمتع باشی، و یا می گویی لبیک عمره وحجاً، اگر قارن باشی، و یا می گویی لبیک حجاً اگر مفرد باشی، سپس تلبیه می گوئی چنانکه رسول الله صلی الله علیه وسلم گفتند: (لبیک اللهم لبیک، لبیک لا شریک لک لبیک، إنَّ الحمد و النعمه لک والملک، لا شریک لک). [متفق علیه].
[گوش بفرمانم، ای الله، گوش بفرمانم، تو شریکی نداری، گوش بفرمانم، همانا ستایش و نعمت و سلطنت از آن تو است و تو شریکی نداری].
البته اگر از طریق دریا، و یا هواپیما بیایی، معمولاً خلبان و ناخدا هنگام نزدیک شدن به میقات مردم را آگاه می کند، تا برای بستن احرام و نیت کردن آماده شوند، و هرگاه به مقابل میقات رسیدند نیت حج می کنند، چنان که قبلاً ذکر کردیم.
و هیچ اشکالی ندارد که در این حال قبل از خارج شدن از خانه لباس احرام پوشیده شود، و به هواپیما و یا کشتی سوار شوید، و هرگاه به مقابل میقات رسیدید نیت دخول به نسک کرده و تلبیه بگوئید.
و باید حاجی بسیار تلبیه بگوید، و صدای خود را با گفتن آن بلند کند، ولی زن صدای خود را بلند نمی کند، بلکه با خود تلبیه می گوید، به اندازه ای که خود و اطرافیان خود بشنوند، و همچنان تلبیه می گوید تا اینکه طواف عمره را شروع نماید. و برای حاج تا اینکه جمره العقبه را در روز عید رمی کند.
و نماز خواندن در هواپیما همانند نماز خواندن در کشتی است.
خواندن نماز سنت بر روی سواری ـ شتر، هواپیما، ماشین، کشتی و وسایل نقلیه دیگر ـ درست است، ولی برای خواندن نماز فرض باید از سواری (اتومبیل) پیاده شد، مگر ناتوان باشد و عذری داشته باشد (مانند کشتی یا هواپیما)؛ دلیل آن روایت عبدالله بن عمررضی الله عنه است که میگوید : (پیامبرصلی الله علیه وسلم به هنگام سفر نماز را در حالی که بر شترش سوار بود میخواند و ارکان آن را به صورت اشاره با سرش به جا میآورد و فرقی نداشت که شترش رو به قبله باشد یا خیر و شب تنها نمازهای واجب را به حالت سواری نمیخواند، و نماز وترش را هم بر روی شترش میخواند).
و در روایتی دیگر آمده : (فقط او نمازهای فرض را بر روی شترش نمیخواند) متفق علیه، بخاری (۹۹۹-۱۱۰۵)، مسلم (۷۰۰)؛ و بخاطر روایت عامربن ربیعه رضی الله عنه که میگوید : (پیامبر صلی الله علیه وسلم را دیدم که نمازش را روی شترش به هر طرف که رو میکرد، میخواند). و در روایتی دیگر آمده : (و رسول خدا صلی الله علیه وسلم این کار را ـ نماز خواندن روی شترش ـ در نمازهای فرض انجام نمیداد). و در روایتی دیگر آمده : (او پیامبر صلی الله علیه وسلم را دید که نماز شب را در سفر و روی شترش به هر طرف که رو میکرد، میخواند). متفق علیه، بخاری (۱۰۹۳-۱۱۰۴)، مسلم (۷۰۱).
والله تعالی اعلم
وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین