شرح حدیث إنما الأعمال بالنیات

(عن عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ رَضِی اللَّهُ عَنْهُ ِ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ: إِنَّمَا الأعْمَالُ بِالنِّیَّاتِ وَإِنَّمَا لِکُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى فمن کانَت هِجْرَتُهُ إِلى اللهِ ورسولِهِ فَهِجْرَتُهُ إِلى اللهِ ورَسولِهِ ومَنْ کانت هِجْرَتُهُ لِدُنیا یُصیبُها أوِ امراءهٍ یَنْکِحُها فهِجْرَتُهُ إِلى ما هاجَرَ الیهِ)

ترجمه : از امیر مؤمنان ابو حفص عمر بن الخطاب رضی الله عنه روایت است که گفت : از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیدم که فرمود : همانا ( قبولی ) اعمال و کردار به نیت بستگی دارد ، و هر کس از کردارش به اندازه نیتش اجر و ثواب می برد ، پس کسی که هجرت و انتقال او ( به مدینه ) برای خدا و پیامبر بوده باشد ، این هجرت به سوی خدا و پیامبر اوست ، و هر کس هجرتش به خاطر مال دنیا باشد و یا به خاطر زنی که بخواهد با او ازدواج کند ، ( اهمیت ) هجرت او برابر با همین قصد و همت اوست .

اهمیت حدیث :

علما این روایت را مهمترین حدیث معرفی کرده اند زیرا در موضوع اخلاص در بندگی و عبادت سخن می گوید که مهمترین اساس دینداری است .

امام شافعی و امام احمد رحمهما الله تعالی فرموده اند : یک سوم علم ، در حدیث إنما الأعمال بالنیات ، وجود دارد .

امام ابن رجب حنبلی رحمه الله تعالی می فرماید : این حدیث یکی از احادیثی است که دین بر محور آن می چرخد .

این حدیث انسان مسلمان را به اخلاص در عبادت فرا می خواند و بر اهمیت آن تأکید می کند ، زیرا هیچ عملی بدون اخلاص پذیرفته نیست و لذا هر کس به اندازه اخلاصی که در بندگی و عبادت دارد از آن اجر و ثواب می برد .

هجرت به سوی الله ، برای طاعت و بندگی و به جای آوردن اوامر اوست و هجرت به سوی رسول الله صلی الله علیه وسلم ، فرا گرفتن دین و اطاعت از ایشان است .

آنچه درباره ی نیت مهم است بدانیم این است که قصد قلبی انسان برای انجام هر کاری را نیت می گویند
که صلاح و فساد ( درستی و تباهی ) آن کار را تعیین کرده و اجر و ثوابش نیز بدان بستگی دارد.

فواید و برداشت از حدیث :

۱ : اهمیت اخلاص در تمامی کارها ، به ویژه عبادت ها

۲ : ضروریت و اهمیت اصلاح نیت در کارها ، به ویژه عبادت ها

۳ : نیت در درستی یا نادرستی کارها نقش اساسی را دارد .

۴ : پاداش و مجازات کارهای انسان به نیت او بستگی دارد .

۵ : نیت در همه ی عبادت ها شرط و رکن اول است .

۶ : با نیت می توان عادت را به عبادت تبدیل کرد .

۷ : هجرت یکی از بهترین و مهمترین عبادت ها است  که باید برای الله و رسولش صلی الله علیه وسلم باشد.

مقاله پیشنهادی

آنچه به هنگام بازگشت از حج یا عمره یا غیره گفته می‌‌شود

عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ رضی الله عنهما قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه …