شرایط صحت نماز جمعه

برای صحت نماز جمعه علاوه بر شرایط صحت مطلق نماز سه شرط دیگر نیز در نظر گرفته شده است:
اول: نماز جمعه بر کسانی واجب است که در وطن خودشان مقیم باشند نه مسافر. و محل اقامت آنان فرق نمی‌کند که شهر یا روستا یا صحرائی باشد که بتوان بر آن وطن اطلاق کرد، و فرق نمی‌کند که ساختمانها سنگی یا گلی یا چوبی و یا امثال آن‌ها باشند، به دلیل اینکه نقل نشده است که در زمان پیامبر صلی الله علیه وسلم و دوره خلفای راشدین در غیر این امکنه برگزار شده باشد.
دوم: لازم است که نماز جمعه به صورت جماع برگزار گردد. چون نقل نشده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم، خلفای راشدین و دیگران آن را به صورت انفرادی برگزار کرده باشند. و درباره تعداد افراد جماعت گفته شده که با چهار نفر که یکیشان امام باشد منعقد می‌گردد.
برخی گفته‌اند: باید نمازگزاران تعدادی باشند که اجتماع آن‌ها در آنجا اجتماع اهالی روستا به حساب آید و بتوانند در آنجا اقامت کنند و در بینشان داد و ستد و خرید و فروش واقع شود. و برخی گفته‌اند: با سه نفر منعقد می‌شود. و مذهب صحیح و مشهور شافعیه آن است که برای انعقاد جمعه تعداد چهل نفر لازم است، و برای تایید آن به چند حدیث استناد شده است. از جمله حدیث جابر  که گفت: «مَضَتِ السُّنَّـهُ أَنَّ کُلِّ أَرْبَعینَ فَما فَوقَها جُمُعَهً» (رواه البیهقی).
«سنت بر آن جاری است که برای چهل نفر و بیشتر نماز جمعه برپا می‌شود».
یک نفر صحابی می‌گوید که: سنت چنین جاری شده است به این معنی است که پیامبر صلی الله علیه وسلم گفته است.
و از جمله حدیث کعب بن مالک گفت: اولین کسی که در «بقیع خضمات» برایمان نماز جمعه بپای داشت اسعد بن زراره بود که تعدادمان چهل نفر بود. به تصحیح ابن حبان و بیهقی. و از جمله این که پیامبر صلی الله علیه وسلم در مدینه نماز جمعه را برگزار کرده است و از وی نقل نشده است که با کمتر از چهل نفر نماز جمعه خوانده باشد. و شرط چهل نفر آن است که همه مکلف به خواندن نماز جمعه باشند.
سوم: باید وقت نماز جمعه باقی مانده باشد، و وقت نماز جمعه همان وقت نماز ظهر است، چون انس  گفته است: «کانَ النَّبِیُّ صلی الله علیه وسلم یُصَلِّی الـجُمُعَهَ حینَ تَزوُلُ الشَّمْسُ» (رواه البخاری).
«همواره پیامبر صلی الله علیه وسلم به هنگام زوال خورشید از خط استوا نماز جمعه را می‌خواند».
(به روایت مسلم سلمه بن الأکوع گفت):
«کُنّا نُصَلّی مَعَ رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه وسلم الجُمُعَـهَ إِذا زالَتِ الشَّمْسُ».
«ما همراه پیامبر صلی الله علیه وسلم هنگام زوال خورشید نماز جمعه را می‌خواندیم».
چنانچه وقت تنگ باشد و نتوانند نماز جمعه را ادا کنند باید نماز ظهر بخوانند، و اگر در خروج وقت شک کنند نیز باید نماز ظهر بخوانند. چون بقای وقت نماز ظهر شرط صحت نماز جمعه است، پس لازم است که به صورت محقق بوجود وقت و بقای آن یقین داشته باشد و شک در آن کافی نیست.