وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
شرایط دعا (۵)
۵- خوش‌گمانی نسبت به اللهU
ابوهریره س روایت نموده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «ادْعُوا اللَّهَ وَأَنْتُمْ مُوقِنُونَ بِالإِجَابَهِ»[۱]؛ «در حالی از الله تعالی بخواهید که یقین دارید اجابت می‌شود.»
جابر س نقل میکند که سه [روز] پیش از وفات رسول الله صلی الله علیه وسلم، از ایشان شنیدم که: «لَا یَمُوتَنَّ أَحَدُکُمْ إِلَّا وَهُوَ یُحْسِنُ الظَّنَّ بِاللهِ عَزَّ وَجَلَّ»[۲]؛ «کسی از شما وفات نکند مگر اینکه نسبت به الله متعال گمان نیک داشته باشد [لازم است که پیش از مرگ، گمانش را نسبت به الله متعال خوب کند].»
همچنین فرمودند: «أَنَا عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِی، وَأَنَا مَعَهُ حِینَ یَذْکُرُنِی»[۳]؛ «من نزد گمان بنده‌ام حاضرم و من با او هستم هرگاه که مرا یاد کند.»
امام شوکانی دربارۀ حدیث قدسی فوق می‌گوید: «در این روایت، الله بندگانش را تشویق میکند که نسبت به وی گمان نیک داشته باشند، زیرا بر این اساس با آنان معامله میکند؛ کسی که به الله خوش‌گمان باشد، پروردگار جهان خیرات فراوان و بهترین و کامل‌ترین احسانات و بخشش‌ها را به او می‌دهد.
امّا فردی که بدگمان باشد، الله متعال با وی برخلاف انسان خوش‌گمان معامله خواهد کرد.
مفهوم اینکه الله متعال نزد گمان بنده‌اش است، یعنی همین که بیان شد. بنابراین لازم است که انسان در تمامی حالات، نسبت به الله گمان نیک داشته باشد و برای حصول این عمل، به دلایلی که بیانگر بخشش و رحمت فراوان الهی است، تفکّر نماید.»[۴]
[۱]– سنن ترمذی، شمارۀ حدیث: ۳۴۷۹؛ حاکم، ج ۱، ص ۲۹۴؛ الدّعاء، طبرانی، شمارۀ حدیث: ۶۲؛ آلبانی این روایت را در صحیح الجامع، شمارۀ حدیث: ۲۴۵ حسن دانسته است.
[۲]– صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۲۸۷۷٫
[۳]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۷۴۰۵؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۲۶۷۵٫
[۴]– تحفه الذّاکرین، ص ۱۲٫