وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
الحمدلله
آیه الکرسی در حقیقت جزئی از سوره ی بقره است، یعنی آیه ی ۲۵۵ سوره ی بقره را آیه الکرسی گویند؛
و چنانکه در روایات نقل شده است افضل‌ترین آیه قرآن مجید است. در این آیه شریفه، الله سبحانه و تعالی ذات عظیم خود را و صفات و کمالات بدون مانندش را به بندگانش معرفی نموده است، و لفظ «الله» که علم ذات او تعالی است و بر غیرش اطلاق کرده نمی‌شود بیانگر این مطلب است.
« اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ» ( بقره ۲۵۵).
ترجمه و تفسیر:
«خداست که معبودی جز او نیست».
یعنی: معبود بر حقی جز او نیست.
«زنده‌است»
یعنی: او تعالی زنده پاینده‌ای است که نه حیات وی زایل و نه متحول ودگرگون می‌شود.
«قیوم»
یعنی: قیام‌کننده به تدبیر امور آفرینش ومخلوقات خویش و حفظ و نگه‌داشت آنها و برپادارنده‌ای که همه موجودات به او نیازمندند و او از همه آنها بی‌نیاز میباشد.
سنه:
«نه خوابی سبک او را فرا گیرد» خواب سبک و غنودنی است که به عنوان مقدمه خواب پدید می‌آید و احساس‌رخوت و سستی و فروافتادن پلکها (چرت) نشانه آن میباشد.
خواب: حالتی است خاص که بر جانداران عارض می‌شود و با آن، حواس ظاهری از احساس وادراک باز می‌ماند. «و نه» او را «خوابی گران» فرامی‌گیرد،
پس بر حق تعالی‌هیچ نقص و غفلت و فراموشی‌ای از تدبیر امور مخلوقاتش، دست نمی‌دهد
«آنچه‌در آسمانها و آنچه در زمین است، از آن اوست» و تحت سلطه و فرمان او میباشد
«کیست آن‌کس که جز به‌اذن او در پیشگاهش شفاعت کند؟» از آخرت «و آنچه در پشت سرشان است»از دنیا. که این‌خود دلیل احاطه علم وی به تمام کائنات اعم از گذشته، حال و آینده آنها میباشد
«و به چیزی از علم او احاطه و آگاهی نمی‌یابند مگر آنچه خود بخواهد و کرسی‌او آسمانها و زمین را دربر گرفته»
ابن‌عباس‌ک می‌گوید:
«کرسی حق تعالی، علم اوست». طبری این رأی را ترجیح داده. از نظر اهل لغت نیز، اصل کرسی به‌معنای علم است، از این جهت به علما «کراسی» گفته می‌شود زیرا آنان تکیه‌گاه‌های مردم و محل اعتماد ایشانند.
در روایتی دیگر از ابن‌عباس رضی الله عنه آمده‌است که فرمود:
«کرسی حق تعالی محل و موضع هردو قدم اوست». به قولی‌دیگر: مراد از کرسی، عظمت و بزرگی خدای عزوجل است و الا – در حقیقت‌امر – نه کرسی‌ای است و نه نشستنی و نه هم کسی که بنشیند. باید دانست که به قول صحیح، کرسی غیر از عرش است و عرش از کرسی بزرگتر میباشد، چنانکه در احادیث شریف آمده است.
صاحب تفسیر «المنیر» می‌گوید:«من بر آنم که واجب است تا ما به عرش وکرسی همان‌گونه که در قرآن مجید آمده است ایمان داشته باشیم و حق تعالی‌خود به مراد خویش از آنها داناتر است».
«و نگهداری آنها بر او دشوار نیست»
یعنی: نگه‌داشت آسمانها و زمین و آنچه در میان آنهاست، بر خداوند متعال سنگین و دشوار نیست و به او از این کار کمترین مشقتی نمی‌رسد.
«و او بلند مرتبه بزرگ‌قدر است»
بر مخلوقاتش از روی قدر و منزلت، والا و برتر و بر آنان تواناست و بر همه چیز غالب و مسلط میباشد. پس مراد از علو؛ علو قدر و مرتبه‌است، نه علو مکانی زیرا خدای سبحان از قرار گرفتن در مکان مبرا و منزه میباشد.
فضیلت آیه الکرسی:
در حدیث شریف آمده است که رسول‌خدا صلی الله علیه وسلم از ابی‌بن‌کعب رضی الله عنه سؤال کردند:
کدامین آیه از آیات کتاب خدای عزوجل بزرگتر است؟
گفت: آیه‌الکرسی، فرمودند: «تهنیت باد بر تو علم، ای ابامنذر!».
همچنین در حدیث شریف به روایت اسماء بنت یزیدبن سکن آمده است که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«بی‌گمان اسم اعظم خداوند در این دو آیه کریمه است:
{اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ، و الم * اللّهُ لا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ} (آل عمران/ ۱).
همچنین در حدیث شریف آمده است: «آیه‌الکرسی سرور همه آیات قرآن است و در هیچ خانه‌ای که شیطان در آن است، خوانده نمی‌شود، مگر این که شیطان از آن خانه بیرون می‌رود».
همچنین در حدیث شریف آمده است: «من قرأدبرکل صلاه مکتوبه آیه الکرسی‌لم یمنعه من دخول الجنه إلا أن یموت:
کسی که پس از هر نماز فرض آیه‌الکرسی را بخواند، هیچ چیز دیگری او را از ورود به بهشت باز نداشته است، جز این که بمیرد».
و ابوهریره نقل می کند که پیامبر صلی الله علیه وسلم به او فرمود:
🏻«چون در بسترت قرار گرفتی، آیت الکرسی را بخوان، زیرا از سوی الله حافظی بشکلی مستمر تا صبح با تو بوده و شیطانی بتو نزدیک نمی شود و من او را رها نمودم».
(بخاری).
ابن‌کثیر می‌گوید: «آیه‌الکرسی مشتمل بر ده جمله مستقل است که همه به ذات‌الهی متعلق‌اند و در آنها تمجید و تعظیم خدای یکتا میباشد.