سی و چهارمین پایه از پایه‌های ایمان: حفظ زبان است

از چیزی که به آن احتیاج ندارد و شامل دروغ‌گویی، غیبت، خبرچینی(دو بهم زنی) و ناسزا گفتن می­باشد.

در قرآن و سنت به این مسئله بسیار پرداخته شده است مانند این سخن الله تعالی: ﴿…وَٱلصَّٰدِقِینَ وَٱلصَّٰدِقَٰتِ…﴾ [الأحزاب: ۳۵]. «… راست‌گویان مرد و راست‌گویان زن [خداوند برای آنها مغفرت و اجر عظیمی آماده نموده است]…». و همچنین می­فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَکُونُواْ مَعَ ٱلصَّٰدِقِینَ ١١٩﴾ [التوبه: ۱۱۹]. «ای کسانی‌که ایمان آورده­اید از خدا بترسید و از راست‌گویان باشید». و نیز می­فرماید: ﴿…وَلَا تَقۡفُ مَا لَیۡسَ لَکَ بِهِۦ عِلۡمٌ…﴾ [الإسراء: ۳۶].. «بر چیزی نرو که بر آن آگاهی نداری…». و همچنین ذات تعالایش می­فرماید: ﴿۞فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن کَذَبَ عَلَى ٱللَّهِ وَکَذَّبَ بِٱلصِّدۡقِ﴾ [الزمر: ۳۲]. «چه کسی ظالم‌تر است از کسی‌که به الله دروغ ببندد و کلام راست(حقیقت) را تکذیب کند…». و همچنین می‌فرماید: ﴿وَٱلَّذِی جَآءَ بِٱلصِّدۡقِ وَصَدَّقَ بِهِۦٓ أُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡمُتَّقُونَ ٣٣﴾ [الزمر: ۳۳]. «و کسی با راستی آمد و آن را تصدیق نمود آنانند پرهیزکاران». و نیز می­فرماید: ﴿…إِنَّ ٱلَّذِینَ یَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡکَذِبَ لَا یُفۡلِحُونَ ١١۶﴾ [النحل: ۱۱۶]. «کسانی‌که به خداوند دروغی را افترا می­بندند، رستگار نمی‌شوند».

دلیل از سنت: حدیث عبدالله بن مسعود رضی الله عنه که پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده­اند: «إِنَّ الصِّدْقَ یَهْدِی إِلَى الْبِرِّ وَإِنَّ الْبِرَّ یَهْدِی إِلَى الْجَنَّهِ وَإِنَّ الرَّجُلَ لَیَصْدُقُ حَتَّى یَکُونَ صِدِّیقًا وَإِنَّ الْکَذِبَ یَهْدِی إِلَى الْفُجُورِ وَإِنَّ الْفُجُورَ یَهْدِی إِلَى النَّارِ وَإِنَّ الرَّجُلَ لَیَکْذِبُ حَتَّى یُکْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ کَذَّابًا»[۱]. «همانا راست‌گویی بسوی نیکی هدایت می­فرماید و نیکی بسوی بهشت، و مردی است که آنقدر راست می­گوید تا آنجا که نزد پروردگار صدّیق شمرده می­گردد؛ و دروغ‌گویی بسوی فسق و فجور می‌کشاند و فسق و فجور بسوی جهنم، و مردی است که آنقدر دروغ می­گوید که نزد پروردگار کذّاب شمرده می­شود». حدیث سهل بن سعد رضی الله عنه که پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرمود: «مَنْ یَضْمَنْ لِی مَا بَیْنَ لَحْیَیْهِ وَمَا بَیْنَ رِجْلَیْهِ أَضْمَنْ لَهُ الْجَنَّهَ»[۲]. «کسی‌که ما بین دو ریشش(دهانش) و ما بین دو رانش(فرجش) را تضمین کند من برای او بهشت را تضمین می­کنم». و همچنین پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «وَمَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیَقُلْ خَیْرًا أَوْ لِیَصْمُتْ»[۳]. «کسی‌که به الله و روز قیامت ایمان دارد سخن خیر بگوید و گرنه سکوت کند».

 

 

 

[۱]– صحیح بخاری: ۶۰۹۴؛ صحیح مسلم: ۶۸۰۳- ۶۸۰۴- ۶۸۰۵؛ سنن ابوداود: ۴۹۸۹؛ سنن ترمذی: ۱۹۷۱؛ سنن ابن ماجه: ۴۶؛ صححه آلبانی.

[۲]– صحیح بخاری: ۶۴۷۴٫

[۳]– صحیح بخاری: ۶۰۱۸- ۶۰۱۹- ۶۱۳۵- ۶۱۳۶- ۶۱۳۸- ۶۴۷۵- ۶۴۷۶؛ صحیح مسلم: ۱۸۲- ۱۸۳- ۱۸۵- ۴۶۱۰؛ سنن ابو داود: ۵۱۵۴؛ سنن ترمذی: ۱۹۶۷- ۲۵۰۰؛ سنن ابن ماجه: ۳۶۷۲- ۳۹۷۱؛ صححه آلبانی