سوال هایی در مورد سلفیت

سَلَف و سلفیت به چه معناست؟

کلمه­ ی السَّلَفِیَّه، مصدر صناعی[۱] است که در آخرش یاء و تای مؤنث آمده است. اصل کلمه السَّلَف می­باشد.

سَلَفَ یعنی پیش افتاد. و السَّالِف به معنای پیشین، قبلی و سابق می باشد.

  و سَلَفُ الرَّجُل، به معنای ((پدران پیشین شخص)) می­باشد. همچنین سَلَفْ به معنای پدران پیشینِ شخص و خویشاوندان وی که از او مُسن­تر و محترم­ تر هستند نیز، می­ آید[۲].

  الله متعال می­ فرماید: *وَلا تَنْکِحُوا مَا نَکَحَ آَبَاؤُکُمْ مِنَ النِّسَاءِ إِلا مَا قَدْ سَلَفَ*: (و با زنانی ازدواج نکنید که پدرانتان با آنان ازدواج کرده­اند، مگر آن­چه که پیشتر رخ داده است)[۳].

  *وَأَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الأخْتَیْنِ إِلا مَا قَدْ سَلَفَ*: (و این که دو خواهر را با هم جمع آورید، مگر آن چه گذشته است)[۴].

  *عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ وَمَنْ عَادَ فَیَنْتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ وَاللَّهُ عَزِیزٌ ذُو انْتِقَامٍ*: (الله از آن چه در گذشته رخ داده است، گذشت می نماید. ولی هر کس دوباره برگردد، الله از او انتقام می گیرد و الله توانا وانتقام گیرنده است)[۵].

  *قُلْ لِلَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ یَنْتَهُوا یُغْفَرْ لَهُمْ مَا قَدْ سَلَفَ*: (به کافران بگو: اگر دست بردارند، گذشته­ی اعمالشان بخشوده می شود)[۶].

  اما از منظر تاریخی به صحابه رضی الله عنهم، تابعین و تبعِ تابعین رحمهم الله و هر کس که بر مبنای قرآن و سنت صحیح عمل نماید، سَلَف گویند. و کسی که با اندیشه و نظرِ شخصی خویش با کتاب الله و سنت مخالفت نماید، حتی اگر در میان صحابه، تابعین و تبع تابعین هم زندگی کرده باشد، سلفی نامیده نمی­شود.

سلفیت در اصطلاح به چه معناست؟

  به باور و اعتقاد صحابه رضی الله عنهم ، تابعین که به نیکی از ایشان پیروی نمودند، تبع تابعین، ائمه­ ی دین که مردم آنان را به امامت قبول دارند و بزرگی ایشان در عرصه­ ی دینی مشهور است و علما نسل در نسل سخن ایشان را پذیرفته و نقل کرده اند، مانند: ائمه ­ی اربعه، سفیان ثوری، ابن مبارک، نخعی، بخاری، مسلم، اصحاب سنن(نسائی، ترمذی، ابوداود، ابن ماجه و …) سلفیت گویند. هرگز به اندیشه و باور آنان که متهم به بدعت هستند و یا به صفتی ناخوش­آیند مشهور شده اند، همانند: خوارج، روافض[۷]، مرجئه، جبریه، جهمیه و معتزله، سلفیت نمی ­گویند[۸].

  لذا هر کس خود را به عقاید و فقه علمای نامبرده ملزم کند، به آنان منتسب است. هر چند میان شخص مذکور و سلف، فاصله ­ی زمانی و مکانی فراوانی موجود باشد. و هر کس با ایشان از درِ مخالفت در آید، هر چند در میان سلف زیسته باشد و هم­زمان و مکان ایشان باشد، در زمره ­ی آنان نیست.

مؤسس سلفیت کیست؟

  سلفیت دست­ آورد بشر نیست؛ خودِ اسلام است. قرآن است و سنت با فهم و برداشت صحیح در علم و عمل. سلفیت یعنی تمسک به اسلامِ دوران نبوت و پایبندی به عقیده و اندیشه­ ی صحابه­­ ی رسول رضی الله عنهم.

 

[۱]. مصدر صناعی از اضافه شدن یای نسبت و تای مؤنث در آخر کلمه ساخته می­شود.

[۲] . لسان العرب، ابن منظور، چاپ دارالمعارف ج۳/ ص ۲۰۶۸ – ۲۰۷۰٫ محیط المحیط پترس بستانی ج۳/۹۸۳٫

[۳] . نساء /۲۲٫

[۴] . نساء /۲۳٫

[۵] . مائده /۹۵٫

[۶] . انفال /۳۸٫

[۷] . شیعه.

[۸] . ابن حجر قطری (العقائد السلفیه بأدلّتها العقلیه و النقلیه).

پس روش سلفی قِدمتی دیرینه به درازای عمر تاریخ اسلامی دارد. و همچون فرقه­ ها و گروه­های دیگر ابداً بعد از رحلت جان­کاه رسول الله ظهور نکرده است. نسل به نسل ترقی و رشد نمود و همانند دیگر گروه­ ها و فرقه­ ها بر خط­­ مشیِ عالم و اندیشمندِ خاصی ایفای نقش نکرده است.