از عمر رضی الله عنه روایت است که در خطبه به مردم گفت: «در جنگ ها می-گویید فلانی شهید است و فلانی شهید شد؛ چه بسا که چنین شخصی تنها بار شترش را سنگین کرده باشد؛ چنین نگویید بلکه در حق وی چنان سخن گویید که رسول الله فرمودند: «من مات فی سبیل الله او قتل فهو شهید»: «هرکس در راه الله بمیرد یا کشته شود، شهید است.» امام احمد این حدیث را روایت کرده و ابن حجر آن را حسن دانسته است.
علامه ابن عثیمین رحمه الله می گوید: «برای ما جایز نیست به طور مشخص به شهادت کسی گواهی دهیم گرچه مظلوم یا در حال دفاع از حق کشته شده باشد. به طور کلی جایز نیست بگوییم: فلانی شهید است؛ زیرا اینکه می گویی فلانی شهید است، شهادت و گواهی است که روز قیامت در مورد آن سوال خواهی شد و بزودی به تو خواهند گفت: آیا در مورد شهید کشته شدن چنین شخصی علم و دانشی نزد تو بود؟ و بر این اساس است که رسول الله فرمودند: «ما من مکلوم یکلم فى سبیل الله – والله أعلم بمن یکلم فى سبیله – إلا جاء یوم القیامه وکلمه یثعب دماً،اللون لون الدم، والریح ریح المسک» : «هیچ مجروحی نیست که در راه الله زخم برداشته باشد – و خداوند به کسی که در راه او زخم برداشته آگاه تر است – مگر اینکه روز قیامت در حالی می آید که از زخمش خون جاری است و رنگ، رنگ خون است اما بو بوی مشک است.»
در اینکه رسول الله فرمودند: «والله أعلم بمن یکلم فى سبیله» تامل کن؛ ابن حجر رحمه الله می گوید: «این بدان خاطر است که شهادت و گواهی دادن به چیزی جز با علم و آگاهی نسبت به آن میسر نیست. و شرط اینکه انسان شهید باشد این است که تنها و تنها برای این بجنگد که کلمه الله بالا و برتر باشد؛ و این همان نیت باطنی است که راهی برای دانستن آن وجود ندارد.
بنابراین اصل در این مساله آن است که بگویی: ان شاء الله شهید است؛ یا اینکه بگویی: او را نزد الله شهید می پنداریم.
وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین