سلفیت در لغت به چه معناست

سَلَفَ یعنی پیش افتاد. و السَّالِف به معنای پیشین، قبلی و سابق می باشد. الله می فرماید: « فَجَعَلْنَاهُمْ سَلَفًا وَمَثَلًا لِلآَخِرِینَ»: (ما آنان را پیش­گامان و پیشینیانی، و مثالی عبرت انگیز برای دیگران ساخته ایم)[۱].

فراء می­گوید: این آیه بدین معنا است: ما آنان را پیشینیانی قرار دادیم تا دیگران از آن­ها پند گیرند. جوهری گوید: سَلَفَ یسلُفُ سلَفاً، مانند: طَلَبَ یطلُبُ طلباً می باشد. به معنای گذشت. و سَلَفُ الرَّجُل، به معنای پدران پیشین می ­باشد. همچنین سَلَفْ به معنای پدران و خویشاوندان پیشینِ شخص که از وی مُسن­تر و محترم ­تر هستند، می­باشد. این بیت طفیل غنوی هم که در رثای قومش سروده است، به همین معناست:

مضوا سلفا قصد السبیل علیهم              وصرف المنایا بالرجال تقلب

آنان قبل از ما رفتند و راهشان ادامه دارد. مانند آنان می­ میریم و برای آیندگانِ خود، همچون گذشتگان، سَلَف می ­شویم. و گفته شده: سَلَفِ شخص، پدران و خویشاوندانی است که قبل از وی مرده­ اند. به همین منظور پیشگامانِ تابعین را سلف صالح می نامند[۲]. و مذاهب سَلَف یعنی روشهای گذشتگانِ مسلمان. از نظر شرعی هم هر کس که به روش و آثار وی اقتدا شود، سَلَف نام دارد[۳].

کلمه­ ی السَلَف در سنت نبوی به معنای السَّلَم نیز آمده است. سلم یا سلف بیعی است که فروشنده پول را زودتر می­گیرد و تحویلِ جنس به مشتری به آینده موکول می­ شود و بر گردنِ فروشنده است. علما این معامله را جایز می­دانند. البته به جز روایتی که از ابن مسیب : آمده است.

ابن عباس می­ گوید: رسول الله به مدینه تشریف آوردند و اهل مدینه میوه جات را یک ساله و دو ساله بیع سَلَف می ­نمودند. فرمودند: کسی که خرما را بیع سَلَف می­کند در کیلِ معلوم، وزنِ معلوم و تا مدت زمان معلوم، معامله نماید.(بخاری و مسلم).

لفظ سَلَف در احادیث هم به همان معنای به کار برده شده در قرآن کریم، آمده است. مانند بحثِ مسیح دجال. (زاد المعاد فی هدی خیر العباد اثر ابن قیم جوزی) و نیز در سخنرانی رسول الله در مورد نماز کسوف. نیز مانند: خبری که به فاطمه رضی الله عنها در مورد وفات وی دادند. که گفته بودند: ای فاطمه تو اولین نفری هستی که بعد من(پیامبر) وفات خواهی نمود. و فرمودند: من بهترین ((سَلَف))  برای تو هستم.

[۱] . زخرف /۵۶٫

[۲] . لسان العرب نوشته­ی ابن منظور ج۳ ص۲۰۶۸- ۲۰۷۰ دار المعارف.

[۳] . محیط المحیط اثر پترس بستانی ج۳/۹۸۳٫ مصدر صناعی است که در آخرش یا و تا آمده است.