سلسله مطالب برخورد و رفتار پیامبر صلی الله علیه وسلم با خانواده و نزدیکان و اطرافیانش (۲۳)

نیک رفتاری رسول الله صلی الله علیه وسلم با همسرانش تا جایی بود که: ایشان آنان را در انجام امور منزل کمک می کردند.

از اسود روایت است که گفت: از عایشه پرسیدم: پیامبر صلی الله علیه وسلم در خانه چکار می کرد؟ گفت:
«کَانَ یَکُونُ فِی مِهْنَهِ أَهْلِهِ، فَإِذَا حَضَرَتْ الصَّلَاهُ خَرَجَ إِلَى الصَّلَاهِ» [بخاری: ۶۷۶].
(ایشان در خدمت همسران خویش بودند، و چون وقت نماز فرا می رسید برای نماز بیرون می رفت).

«فِی مِهْنَهِ أَهْلِهِ»، یعنی: خدمت خانواده اش، یعنی: کارهای آنان، و خدمتشان، و هر آنچه نیاز داشته باشند .

تفسیر (وچگونگی) این خدمت در روایات دیگر وارد شده است:
«مَا کَانَ إِلَّا بَشَرًا مِنَ الْبَشَرِ، کَانَ یَفْلِی ثَوْبَهُ، وَیَحْلِبُ شَاتَهُ، وَیَخْدُمُ نَفْسَهُ» [ادب المفرد: ۵۴۱؛ صحیح الجامع: ۴۹۹۶].
(ایشان انسانی مانند سایر انسان ها بود؛ لباس خود را پاک می کرد، گوسفند خود را می دوشید، و به خودش خدمت می نمود).

و نزد احمد (۲۴۳۸۲) از ام المؤمنین چنین آمده:
«کَانَ یَخِیطُ ثَوْبَهُ وَیَخْصِفُ نَعْلَهُ وَیَعْمَلُ مَا یَعْمَلُ الرِّجَالُ فِی بُیُوتِهِمْ»
(لباسش را می دوخت، و دمپایی خود را وصله می زد، و همان کاری که مردان در خانه انجام می دهند، انجام می داد)، و آلبانی در صحیح الجامع (۴۹۳۷) آن را صحیح دانسته است.
«یَفْلِی ثَوْبَهُ» یعنی: به لباس نگاه می کرد که آیا در آن کثیفی و چرک وجود دارد.
«یَخْصِفُ نَعْلَهُ» یعنی: یک لایه بر دیگری می دوخت، از الخصف گرفته شده که به معنای کنار هم قرار دادن و جمع کردن است .
امروزه برخی از مردم کارهایی را بر دوش همسراهن خود می گذارند که از طاقت او خارج است، چه بسا می بیند خسته یا بیمار است، اما هیچ اهمیتی نمی دهد، و او را در امور خانه کمک نمی کند، و این از نیک رفتاری نیست.

و رسول الله صلی الله علیه وسلم همسر خود را برای سوار بر حیوان کمک می کرد:

زمانی که صفیه می خواست بر شتر سوار شود، انس می گوید:
«ِفَرَأَیْتُ النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یُحَوِّی لَهَا وَرَاءَهُ بِعَبَاءَهٍ ثُمَّ یَجْلِسُ عِنْدَ بَعِیرِهِ فَیَضَعُ رُکْبَتَهُ وَتَضَعُ صَفِیَّهُ رِجْلَهَا عَلَى رُکْبَتِهِ حَتَّى تَرْکَبَ» [بخاری: ۲۸۹۳؛ مسلم: ۱۳۵۶].
(پیامبر صلی الله علیه وسلم را دیدم که با عبای خود او را از پشت می پوشاند، سپس نزد شتر نشست، و زانوی خود را برای صفیه قرار داد، و صفیه پای خود را بر زانوی ایشان گذاشت و بر شتر سوار شد).
رسول الله صلی الله علیه وسلم زانوی خود را برای صفیه قرار می دهد؛ بر آن پا بگذارد و سوار شود، و این نهایت تواضع و نیکو کاری و مهربانی در رفتار با همسر است.