روز رستاخیز روزی بسیار بزرگ و هولناک است که بندگان را ترس و وحشت فرا میگیرد و چشمها از ترس باز میمانَد. الله ﻷ مدت زمان قیامت را برای مومنان به اندازه فاصله بین ظهر و عصر قرار میدهد، و برای کافران این مدتزمان، به اندازه پنجاه هزار سال خواهد بود.
صورتهایی از سختیهای روز قیامت بیان خواهد شد. الله متعال میفرماید: ﴿فَإِذَا نُفِخَ فِی ٱلصُّورِ نَفۡخَهٞ وَٰحِدَهٞ١٣ وَحُمِلَتِ ٱلۡأَرۡضُ وَٱلۡجِبَالُ فَدُکَّتَا دَکَّهٗ وَٰحِدَهٗ١۴ فَیَوۡمَئِذٖ وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَهُ١۵ وَٱنشَقَّتِ ٱلسَّمَآءُ فَهِیَ یَوۡمَئِذٖ وَاهِیَهٞ١۶﴾ [الحاقه: ۱۳-۱۶].
«آنگاه که یک بار در صور دمیده شود، و زمین و کوهها از جا کنده شده و یکباره درهمکوبیده [و متلاشی] شوند. در آن روز، واقعۀ [عظیمِ] قیامت به وقوع میپیوندد و آسمان شکافته میشود و در آن روز، سست میگردد [و فرو میریزد]».
و الله متعال میفرماید: ﴿إِذَا ٱلشَّمۡسُ کُوِّرَتۡ١ وَإِذَا ٱلنُّجُومُ ٱنکَدَرَتۡ٢ وَإِذَا ٱلۡجِبَالُ سُیِّرَتۡ٣ وَإِذَا ٱلۡعِشَارُ عُطِّلَتۡ۴ وَإِذَا ٱلۡوُحُوشُ حُشِرَتۡ۵ وَإِذَا ٱلۡبِحَارُ سُجِّرَتۡ۶﴾ [التکویر: ۱-۶].
«آنگاه که خورشید درهم پیچیده [و تاریک] گردد، و آنگاه که ستارگان بیفروغ شوند، و آنگاه که کوهها به حرکت درآید، و آنگاه که مادهشترانِ باردار رها شوند، و آنگاه که حیوانات وحشی [در کنار انسان] گرد آورده شوند، و آنگاه که دریاها [جوشان و] برافروخته شود».
و الله متعال میفرماید: ﴿إِذَا ٱلسَّمَآءُ ٱنفَطَرَتۡ١ وَإِذَا ٱلۡکَوَاکِبُ ٱنتَثَرَتۡ٢ وَإِذَا ٱلۡبِحَارُ فُجِّرَتۡ٣ وَإِذَا ٱلۡقُبُورُ بُعۡثِرَتۡ۴ عَلِمَتۡ نَفۡسٞ مَّا قَدَّمَتۡ وَأَخَّرَتۡ۵﴾ [الانفطار: ۱-۵].
«آنگاه که آسمان شکافته شود، آنگاه که ستارگان پراکنده شوند [و فرو ریزند]، و آنگاه که دریاها [به هم آمیزند و] روان گردند، و آنگاه که قبرها زیر و رو شود، [در آن هنگام،] هر کس میداند چه چیزهایی را پیشاپیش فرستاده و چه چیزهایی را واپس نهاده [و بر جای گذاشته است]».
و الله متعال میفرماید: ﴿إِذَا ٱلسَّمَآءُ ٱنشَقَّتۡ١ وَأَذِنَتۡ لِرَبِّهَا وَحُقَّتۡ٢ وَإِذَا ٱلۡأَرۡضُ مُدَّتۡ٣ وَأَلۡقَتۡ مَا فِیهَا وَتَخَلَّتۡ۴ وَأَذِنَتۡ لِرَبِّهَا وَحُقَّتۡ۵ یَٰٓأَیُّهَا ٱلۡإِنسَٰنُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّکَ کَدۡحٗا فَمُلَٰقِیهِ۶﴾ [الانشقاق: ۱-۶].
«آنگاه که آسمان شکافته شود، و به [فرمان] پروردگارش گوش فرا دهد [و تسلیم شود]؛ و سزاوار است [که چنین کند]، و آنگاه که زمین گسترده [و هموار] شود، و هر چه را درون خود دارد، بیرون ریزد و تهی گردد، و به [فرمان] پروردگارش گوش دهد [و تسلیم شود]؛ و سزاوار است [که چنین کند]. ای انسان، بیگمان، تو در راه [رسیدن به] پروردگارت سخت تلاش و کوشش میکنی؛ پس او را ملاقات خواهی کرد».
و الله متعال میفرماید: ﴿إِذَا وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَهُ١ لَیۡسَ لِوَقۡعَتِهَا کَاذِبَهٌ٢ خَافِضَهٞ رَّافِعَهٌ٣ إِذَا رُجَّتِ ٱلۡأَرۡضُ رَجّٗا۴ وَبُسَّتِ ٱلۡجِبَالُ بَسّٗا۵ فَکَانَتۡ هَبَآءٗ مُّنۢبَثّٗا۶ وَکُنتُمۡ أَزۡوَٰجٗا ثَلَٰثَهٗ٧ فَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَیۡمَنَهِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَیۡمَنَهِ٨ وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشَۡٔمَهِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشَۡٔمَهِ٩ وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلسَّٰبِقُونَ١٠ أُوْلَٰٓئِکَ ٱلۡمُقَرَّبُونَ١١﴾ [الواقعه: ۱-۱۱].
«هنگامی که واقعۀ قیامت رخ دهد، [خواهید دید که] در وقوع آن دروغى نیست؛ [گروهى را] خوار مىکند و [گروهى را] رفعتِ مقام مىبخشد. آنگاه که زمین به سختى لرزانده شود و کوهها به شدت متلاشى شوند و [به صورت] غبارى پراکنده درآیند و شما به سه گروه تقسیم شوید: [گروه نخست:] سعادتمندان [هستند]؛ چه سعادتمندانی [و چه نیکو جایگاهی]! و [گروه دیگر:] تیرهبختان [هستند]؛ چه تیرهبختانی [و چه بد جایگاهی]! و [سومین گروه:] پیشگامان که [در نیکیها] سبقت گرفتند. آنان مقرّبان [درگاه الهی] هستند».
عَنْ ابْنِ عُمَرَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَنْظُرَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ کَأَنَّهُ رَأْىُ عَیْنٍ فَلْیَقْرَأْ ﴿إِذَا ٱلشَّمۡسُ کُوِّرَتۡ١﴾ [التکویر: ۱]. وَ ﴿إِذَا ٱلسَّمَآءُ ٱنفَطَرَتۡ١﴾ [الانفطار: ۱]. وَ ﴿إِذَا ٱلسَّمَآءُ ٱنشَقَّتۡ١﴾ [الانشقاق: ۱]».[۱]
ابن عمر میگوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «هرکس میخواهد روز قیامت را به گونهای مشاهده کند که گویا با چشم آن را میبیند، پس سورههای تکویر و انفطار و انشقاق را تلاوت نماید».
[۱] – صحیح؛ احمد حدیث شماره ۴۸۰۶ و ترمذی حدیث شماره ۳۳۳۳ با لفظ ترمذی