۱- هرگاه در نماز فرضی که دو تشهد دارند، تشهد اول را فراموش کرد و ننشست
از عبدالله بن بحینه رض روایت است : (صلی لنا رسول الله صلی الله علیه وسلم رکعتین من بعض الصلوات، ثم قام فلم یجلس، فقام الناس معه. فلما قضی صلاته و نظرنا تسلیمه کبر قبل التسلیم فسجد سجدتین و هو جالس، ثم سلم)[۳] «پیامبر صلی الله علیه وسلم در یکی از نمازها (نماز ظهر) دو رکعت نماز خواند و برای تشهد اول ننشست و بلند شد، مردم هم با او بلند شدند، وقتی که نمازش را تمام کرد و منتظر سلامش بودیم، قبل از آنکه سلام دهد، الله أکبر گفت و نشسته دو سجده برد، سپس سلام داد».
از مغیره بن شعبه روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : (إذا قام أحدکم من الرکعتین فلم یستقم قائما فلیجلس، فإذا استتممً قائما فلایجلس و یسجد سجدتی السهو)[۴] «هرگاه یکی از شما تشهد اول را ترک کرد و بلند شد، اگر به طور کامل بلند نشده بود، باید بنیشیند و اگر کاملا بلند شده بود، ننشیند و دو سجده سهو را بجای بیاورد».
[۳]) متفق علیه : خ (۱۲۲۴/۹۲/۳)، م (۵۷۰/۳۹۹/۱)، ن (۱۹/۳)، د (۱۰۲۱/۳۴۷/۳)، ت (۳۸۹/۲۴۲/۱)، جه (۱۲۰۶/۳۸۱/۱).[۴]) صحیح : [الإرواء ۲/۱۰۹ – ۱۱۰)، د (۱۰۲۳/۳۵۰/۳)، جه (۱۲۰۸/۳۸۱/۱)، و آنچه لازم به تذکر است این است که در حدیث، فرق بین اینکه اگر به حالت ایستاده نزدیکتر باشد بایستد و اگر به حالت نشستن نزدیکتر باشد بنشیند وجود ندارد و آنچه از ظاهر حدیث فهمیده میشود این است که اگر قبل از آنکه کاملا بایستد، یادش آمد، باید بنشیند اگرچه به حالت ایستاده کامل، نزدیکتر شده باشد.؟