ستر و پرده پوشی

تعریف می کنند که عقبه بن عامر -رضی الله عنه- کاتبی داشت و همسایگان این مرد کاتب شراب می نوشیدند. مرد کاتب روزی به عقبه گفت: همسایگانی دارم که شراب می نوشند، قصد دارم ماموران دولتی را باخبر سازم تا آن ها را دستگیر نمایند. عقبه پاسخ داد: چنان مکن و آنان را پند ده. کاتب گفت: آنان را نهی کرده ام و دست از این کارشان نمی کشند. چاره ای ندارم جز آنکه شرطه (مأموران) را آگاه سازم تا دستگیرشان نمایند، و همین بهترین سزای ایشان است. عقبه گفت: داد بر تو! این کار را نکن. آخر من از رسول الله صلى الله علیه و سلم شنیدم که می فرمود: (من رأى عوره فسترها کان کمن أحیا موءوده) یعنی: “هرکس از شما که عیب و عاری را ببیند و پرده پوشی نماید، مانند آنست که دختر زنده بگوری را از مرگ نجات داده باشد.” [ابوداود].

* حکایت می شود که حضرت عمر بن خطاب -رضی الله عنه- میان عده ای از یارانش که در بین شان جریر بن عبد الله -رضی الله عنه- نیز بود نشسته بود. در این بین از یکی از حاضرین بادی خارج شد. حضرت عمر خواست بگوید تا آنکه وضویش شکسته برود و وضوء تازه گرداند که جریر گفت: یا امیر المؤمنین، بهتر است همگی بروند و وضوء تازه نمایند. حضرت عمر از این نظر خرسند گشته و فرمود: خداوند بر تو رحم فرماید، چه نیکو مهتری بودی در جاهلیت و اکنون نیز چه نیکو مهتری در اسلام هستی!

* پرده پوشی چیست؟

ستر یا پرده پوشی همان مخفی داشتن اشتباهات و عیب های دیگران است.

ستر و پرده پوشی خداوند از عیب های بندگانش:

خداوند سبحان بسیار پرده پوش است و ستر و پرده پوشی را دوست می دارد. او عیب های بندگانش را در دنیا و آخرت می پوشاند. پیامبر صلى الله علیه و سلم می فرماید: (یدنو أحدکم من ربه، فیقول: أعملتَ کذا وکذا؟ فیقول: نعم. ویقول: عملت کذا وکذا؟ فیقول: نعم. فیقرره، ثم یقول: إنی سترتُ علیک فی الدنیا، وأنا أغفرها لک الیوم) [بخاری] یعنی: “هرکدام از شما در روز قیامت به پروردگارش نزدیک می شود و می گوید: آیا فلان گناه و فلان گناه را بخاطر می آوری؟
در جواب می گوید: پروردگارا! می دانم.
خداوند می فرماید: همانا آن را در دنیا بر تو پوشاندم و امروز برایت می آمرزم.”

پیامبر خدا صلى الله علیه و سلم فرموده اند: (إنَّ الله -عز وجل- حَیِی ستِّیر، یحب الحیاء والستر) [ابوداود و نسائی و احمد] یعنی: “همانا خداوند عزوجل صاحب شرم و پوشنده است، و شرم و پوشاندن را دوست می دارد.”

انواع پرده پوشی:

ستر عورت:

انسان مسلمان عورت خویش را پوشانیده و آن را بر کسی که روا نیست ببیند آشکار نمی سازد.

خداوند متعال می فرماید: {والذین هم لفروجهم حافظون . إلا على أزواجهم أو ما ملکت أیمانهم فإنهم غیر ملومین} [مؤمنون: ۵-۶] یعنی: ” و کسانى که پاکدامنند. مگر در مورد همسرانشان یا کنیزانى که به دست آورده‏اند که در این صورت بر آنان نکوهشى نیست.”
از رسول خدا علیه و سلم پرسیدند: یا رسول الله، عورت هایمان را بر که آشکار و بر که پنهان نماییم؟ آن حضرت صلى الله علیه و سلم فرمودند: (احفظ عورتک إلا من زوجک أو ما ملکت یمینک) یعنی: “عورت خویش را جز از همسرت و از کنیزکان زیردستتان مخفی دارید.”
فرد سؤال کننده باز پرسید: یا نبی الله، اگر افراد در هم آمیخته بودند چه؟
پیامبر صلى الله علیه و سلم فرمود: (إن استطعتَ أن لا یراها أحد، فلا یرینَّها) یعنی: “اگر توانستی چنان کنی که کسی نبیند، بگذار نبینند.”
اینبار پرسید: و اگر کسی تک و تنها بود؟
آن  حضرت صلى الله علیه و سلم فرمود: (فالله أحق أن یستحیا منه من الناس) یعنی: “بدان که خداوند سزاوارتر است از مردم که از او شرم کنی.”
[ابوداود و ترمذی و ابن ماجه]

پیامبر صلى الله علیه و سلم می فرماید: (لا ینظر الرجل إلى عوره الرجل، ولا المرأه إلى عوره المرأه) [مسلم] یعنی: “مرد به شرمگاه مرد ننگرد و نه زن به شرمگاه زن.”

اما چیزی که اکنون بسیاری از زنان در جامعه بدان عادت کرده اند و اندام خویش را ظاهر ساخته و بدون رعایت ادب و حجب و با بی حجابی و خودنمایی تمام زینت های خود را برملا می سازند، اشتباهی بزرگ و گناهی عظیم است. زن مسلمان و پایبند به دین و ایمان از چنین اعمالی به دور می باشد؛ او تن خویش را محفوظ نگاه داشته و بر حجاب خویش پایبند است.

ستر و پوشش در هنگام شستشو:

فرد مسلمان لازم است که چنانچه بخواهد حمام نموده و یا غسل بگیرد، خود را پوشیده نگاه دارد تا شرمگاهش را از دید هر آن که شایسته نیست بنگرد مخفی بدارد. پیامبر صلى الله علیه و سلم وقتی می خواست غسل نماید، خود را از دیگران پوشیده و مستور داشته و آنگاه غسل و شستشو می نمود.

آن حضرت صلى الله علیه و سلم فرموده اند: (إن الله -عز وجل- حیی ستیر یحب الحیاء والستر، فإذا اغتسل أحدکم فلیستتر) [ابوداود و نسائی و احمد] یعنی: “همانا خداوند عزوجل صاحب شرم و پوشنده است، و شرم و پوشاندن را دوست می دارد. پس هرگاه کسی از شما غسل نمود در پرده گردد.”

ستر و در پرده بودن هنگام قضای حاجت:

هرگاه مسلمانی بخواهد قضای حاجت بول و غائط نماید باید آن را در مکانی دور از دید هرکس دیگر برآورد تا در در برابر دیدگان کسی نباشد.

اینکه بعضی کودکان در سر راه ها قضای حاجت می کنند از ادب بدور است. پیامبر صلى الله علیه و سلم از کنار قبرهایی می گذشتند و صدای دو نفر را که در قبرهایشان عذاب داده می شدند را شنید و فرمود: (إنهما لیعذبان، وما یعذبان فی کبیر؛ أما أحدهما فکان لا یستتر من البول، وأما الآخر فکان یمشی بالنمیمه) [متفق علیه] یعنی: “آن دو عذاب می شوند و در چیز بزرگی عذاب نمی شوند! اما یکی از آنها از بول (شاش) پرهیز نمی کرد و دیگری سخن چینی می کرد.”

ستر و مخفی داشتن اسرار زناشویی:

انسان مسلمان مسائل و جریانات مابین خود و خانواده اش را پوشیده می دارد و از آنچه میان او و همسرش در مسائل خصوصی می گذرد صحبت نمی کند. دین حنیف اسلام ما را به نهان داشتن این مسائل امر می کند. پیامبر صلى الله علیه و سلم از آن به عنوان امانتی که بر مرد روا نیست تا بدان با برملا ساختنش خیانت ورزد و بر عهده ی اوست تا آن را مخفی بدارد نام می برد.

آن حضرت صلى الله علیه و سلم می فرماید: (إن من أشر الناس عند الله منزله یوم القیامه الرجل یُفْضِی إلى امرأته، وتُفْضِی إلیه ثم یَنْشُرُ سرها) [مسلم و ابوداود] یعنی: ” همانا از بدترین مردم در نزد خدا از روی مرتبه در روز قیامت، مردیست که با زن همبستر می گردد و زن با او همبستر می گردد، سپس راز زن را آشکار می کند.”

ستر و نهان داشتن صدقه:

انسان مسلمان از دادن صدقه هدفی جز رضا و خشنودی خداوند سبحان را نداشته و درنتیجه این عمل خویش را نهان می دارد تا کسی جز خداوند متعال از آن مطلع نگردد. خداوند در اینباره می فرماید: {الذین ینفقون أموالهم باللیل والنهار سرًّا وعلانیه فلهم أجرهم عند ربهم ولا خوف علیهم ولا هم یحزنون} [بقره: ۲۷۴] یعنی: ” کسانى که اموال خود را شب و روز، و نهان و آشکارا، انفاق مى‏کنند، پاداش آنان نزد پروردگارشان براى آنان خواهد بود؛ و نه بیمى بر آنان است و نه اندوهگین مى‏شوند.”

پیامبر بزرگوار صلى الله علیه و سلم بیان فرموده اند که از بین هفت دسته ای که خداوند آنان را در روز قیامت که هیچ سایه ای بجز سایه ی او نیست در زیر سایه ی خویش می گیرد مردی است که صدقه ای می دهد و چنان آن را مخفی می دارد که دست چپ او از عمل دست راستش باخبر نمی گردد، و می فرماید: (صدقه السر تطفئ غضب الرب) [طبرانی] یعنی: “صدقه ی نهانی خشم پروردگار را فرومی نشاند.”

پوشیده نگاه داشتن خواب ناگوار:

چنانچه فرد مسلمان خواب دیده و خوابش نیکو بود آن را بازگو داشته و خوشخبری می دهد و می داند که ان از جانب خداوند است. آن را برای دوستان درستکارش بازگو می کند.
ولی چنانچه خوابی ناگوار ببیند که آن را ناخوش می دارد، از سمت چپ خویش سه بار تف نموده و از شر شیطان به خداوند پناه می برد، و زیانی نمی بیند.
رسول الله صلى الله علیه و سلم می فرماید: (الرؤیا الصالحه من الله، والحلم من الشیطان؛ فإذا رأى أحدکم شیئًا یکرهه فلینفث عن یساره ثلاث مرات إذا استیقظ، ولیتعوذ بالله من شرها فإنها لن تضره إن شاء الله) [متفق علیه] یعنی: ” رؤیای شایسته، از جانب خدا و احتلام از جانب شیطان است. و کسی چیزی را دید که از آن بدش می آید، باید سه بار بطرف چپ خود بدمد و از شیطان به خدا پناه جوید، زیرا آن خواب انشاءالله به وی ضرر نمی رساند.”

نهان کردن وسوسه های شیطان:

هرگاه در ذهن انسان مسلمان چیز ناروا و شر خطور نمود یا قصد گناهی در وی پدید آمد، ولی سپس به حالت عادی ود بازگشت، نباید از آنچه در فکرش گذشت با کسی چیزی بگوید. پیامبر صلى الله علیه و سلم می فرماید: (إن الله -عز وجل- تجاوز لأمتی عما حدثتْ به أنفسها ما لم تعمل أو تتکلم به) [متفق علیه] یعنی: “خداوند عزوجل در مورد امت از آنچه در خاطرشان بگذرد و مرتکب آن نگشته و سخنی از آن نگویند، درگذشته است.”

شرایط ستر و نهان کاری:

درصورتی که کسی بخواهد تا پرده پوشی برادر مسلمانش را نماید، شرایطی را باید در این پنهان سازی درنظر بگیرد تا به هدف مورد نظر از این ستر و پرده پوشی دست یابد. مهم ترین شرایط موارد زیر می باشند:

* پرده پوشی حول و حوش آن موضوع معین بوده و در حین اقدام برادر مسلمانش به آن عمل و پس از آن را دربرگرفته و به کسی نگوید که فلان شخص مرتکب چنان گناه و معصیتی گشته است.

* معصیت و گناه مورد نظر ارتباطی با دیگران نداشته و به دیگران آسیب نرساند. درصورتیکه باعث آسیب رساندن به دیگران باشد باید از این موضوع آگاه شوند تا از اثرات آن در امان بمانند.

* پرده پوشی در راستای بهبود فرد مورد نظر باشد تا بلکه دست از آن گناه برداشته و به سوی خداوند توبه نماید. لیکن درصورتیکه فرد مذکور بر عمل ناروای خویش اصرار داشته و مفسد فی الارض باشد، دیگر شایسته نیست از او پرده پوشی کرد تا این پرده پوشی فرد را به ادامه ی گناه و عصیان خویش یاری ندهد.

* پرده پوشی ابزاری برای انحراف فرد مورد نظر و به فساد و تباهی کشاندن وی بواسطه ی گناهانش نباشد.

* این ستر و پرده پوشی مانع ادای شهادت در صورت نیاز نگردد: {ولا تکتموا الشهاده ومن یکتمها فإنه آثم قلبه} [بقره: ۲۸۳] یعنی: “و شهادت را کتمان مکنید، و هر که آن را کتمان کند قلبش گناهکار است‏.”

* پرده پوشی منوط به برگرداندن حق و حقوق ستمدیدگان است. در صورت بازنگرداندن حقوق به صاحبانشان، شخص پرده پوش نیز در عمل فرد گناهکار و پایمال نمودن حق مردم شریک می باشد.

فضیلت ستر و پرده پوشی:

پیامبر صلى الله علیه و سلم بسیار بر پوشاند عیوب تأکید داشته و می فرمود: (لا یستر عبدٌ عبدًا فی الدنیا إلا ستره الله یوم القیامه) [مسلم] یعنی: ” نمی پوشاند بنده بنده ای را (یعنی عیوب او را) مگر اینکه خداوند در روز قیامت (عیوب) او را می پوشاند.”
همچنین آن حضرت صلى الله علیه و سلم فرموده اند: (من ستر عوره أخیه المسلم ستر الله عورته یوم القیامه) [ابن ماجه] یعنی: “هرکس عیب های برادر مسلمانش را بپوشاند، خداوند در روز قیامت عیب های او را می پوشاند.”

به این ترتیب پرده پوشی در آخرت نتیجه ی اقدام فرد در این دنیا برای پوشانیدن عیب های برادر مسلمانش بوده و البته در همین دنیا نیز بدون پاداش نمی ماند. پیامبر صلى الله علیه و سلم می فرماید: (ومن ستر مسلمًا ستره الله فی الدنیا والآخره) [ترمذی] یعنی: “و کسی که عیب مسلمانی را بپوشاند، خداوند در دنیا و آخرت عیب او را می پوشاند.”

پاداش پرده پوشی بهشت است، رسول خدا صلى الله علیه و سلم می فرماید: (لا یرى مؤمن من أخیه عوره فیسترها علیه، إلا أدخله الله بها الجنه) [طبرانی] یعنی: “چون مسلمانی عیب برادر مسلمانش را دیده و آن را بپوشاند، خداوند او را بخاطر این عملش وارد بهشت می گرداند.”

تظاهر به گناه:

فرد مسلمان هربار که مرتکب گناهی شود، رو به توبه و استغار و پشیمانی از کرده ی خویش می آورد تا انکه خداوند از او درگذشته و توبه اش را بپذیرد. لیکن کسانی که از گناهان خویش پشیمان نشده و بلکه به آن افتخار هم می کنند، خداوند از آنان درنگذشته و پیامبر صلى الله علیه و سلم آنان را  مجاهرین(یعنی اعلان کنندگان) خوانده و می فرماید: (کل أمتی معافًى إلا المجاهرین، وإن من المجاهره، أن یعمل الرجل باللیل عملا ثم یصبح وقد ستره ربه، فیقول: یا فلان، قد عملتُ البارحه کذا وکذا. وقد بات یستره ربه، ویصبح یکشف ستر الله عنه) [بخاری] معنی حدیث: “همه ی امتم مورد عفو قرار می گیرند، مگر اعلان کنندگان، و از زمره ی اعلان اینست که مرد در شب عملی را انجام دهد، و باز صبح کند، در حالیکه خداوند آنرا بر وی پوشیده داشته، و بگوید ای فلان من دیشب چنین و چنان کردم، در حالیکه شب را سپری کرده و خداوند آنرا بر وی پوشیده، و او صبح کرده و آنچه را که خدا پوشیده داشته ظاهر می کند.”

کسانی که از مردم پرده پوشی ننموده و زشتکاری را در میان مردم می پراکنند، از طرف خداوند متعال عذابی دردناک در انتظارشان هست، آنجا که خداوند متعال می فرماید: {إن الذین یحبون أن تشیع الفاحشه فی الذین آمنوا لهم عذاب ألیم فی الدنیا والآخره والله یعلم وأنتم لا تعلمون} [نور: ۱۹] یعنی: “کسانى که دوست دارند که زشتکارى در میان آنان که ایمان آورده‏اند شیوع پیدا کند براى آنان در دنیا و آخرت عذابى پر درد خواهد بود و خدا[ست که] مى‏داند و شما نمى‏دانید.”

پیامبر صلى الله علیه و سلم نیز می فرماید: (ومن کشف عوره أخیه المسلم کشف الله عورته حتى یفضحه بها فی بیته) [ابن ماجه] یعنی: “آنکه عیب برادر مسلمانش را برملا سازد، خداوند عیب او را برملا می سازد تا جاییکه او را بدان در خانه اش نیز رسوا نماید.”

بنابراین فرد مسلمان پیوسته خود را متصف به خلق زیبای ستر و پرده پوشی دیگران و پیرو راستین پیامبر صلى الله علیه و سلم قرار می دهد که فرموده است: (المسلم أخو المسلم لا یظلمه ولا یُسْلِمُه، ومن کان فی حاجه أخیه کان الله فی حاجته، ومن فرَّج عن مسلم کربه فرج الله عنه کربه من کربات یوم القیامه، ومن ستـر مسلمًا ستره الله یـوم القیامه) [بخاری] یعنی: ” مسلمان برادر مسلمان است، بر او ظلم نمی کند، او را به دشمنش تسلیم نمی نماید. کسی که در صدد برآوردن حاجت برادرش باشد، خداوند در صدد برآورده ساختن حاجت اوست. کسی که گره کار مسلمانی را بگشاید، خداوند به عوض آن در قیامت مشکلی از مشکلاتش را می گشاید، وکسی که عیب مسلمانی را بپوشد، خداوند در روز قیامت عیب او را می پوشاند.”

مترجم: مسعود