ستایش علما، بدین دلیل که آنها حجت خداوند بر خلق هستند

ستایش علما، بدین دلیل که آنها حجت خداوند بر خلق هستند

حضرت علی به کمیل زیاد نخعی فرمود: «مردم سه گروهند: اول علماى الهى، دوم دانش طلبانى که در راه ‏نجات دنبال تحصیل علمند، و سوم احمقان بى‏سر و پا که دنبال هر صدایى‏ مى‏دوند و با هر بادى حرکت مى‏کنند؛ همانها که با نور علم روشن نشده‏اند و به ستون محکمى پناه نبرده‏اند. اى کمیل، علم بهتر از مال است: علم تو را پاسدارى مى‏کند ولى تو باید مال را حفظ کنى؛ مال با انفاق کم مى‏شود ولى علم با انفاق افزون مى‏گردد؛ و آنچه به مال پرورده شود با زوال مال‏زوال مى‏یابد. اى کمیل ابن زیاد، شناخت علم، آیینى است که با آن جزا داده مى‏شود، به وسیله آن انسان در دوران حیات اطاعت فرمان خدا مى‏کند و بعد از وفات، ‏نام نیک از او مى‏ماند و علم حاکم است و مال محکوم. اى کمیل، ثروتاندوزان مرده‏اند، در حالی که ظاهراً در صف زندگانند، ولى دانشمندان تا دنیا برقرار است زنده‏اند؛ خود آنها از میان مردم بیرون‏رفته‏اند، ولى چهره آنان در آیینه دلها نقش شده است. [بدان] در اینجا علم فراوانى است. [با دستش اشاره به سینه مبارکش کرد] اگر افراد لایقى مى‏یافتم، به آنها تعلیم مى‏دادم. آرى، تنها کسى را مى‏یابم که ‏زود درک مى‏کند ولى قابل اطمینان نیست؛ دین را وسیله دنیا قرار مى‏دهد و از نعمت‏ خدا بر ضد بندگانش استفاده‏ مى‏کند، و از دلائل الهى بر ضد اولیای حق کمک مى‏گیرد؛ یا کسى که مطیع حاملان حق است اما بصیرتى ندارد؛ با نخستین شبهه و ایراد، شک در دل او پیدا مى‏شود. بدان که نه این به درد مى‏خورد و نه آن؛ یا کسى که اسیر لذت است و در چنگال شهوات گرفتار است، و یا کسی که‏ حریص به جمع و ذخیره مال است. این‌ها از رهبران دین نیستند، و شبیهترین موجودات به آنها چهارپایان‏هستند که براى چَرا رها شده‏اند. آرى، چنین علمی با مرگ حاملانش مى‏میرد [چون افرادى را که لایق آن باشند نمى‏یابند که به آن تعلیم دهند]، ولى آرى، هرگز روى زمین خالى نمى‏شود از کسى که به حجت ‏الهى قیام کند، خواه ظاهر باشد و آشکار، و یا ترسان و پنهان، تا حجتها و نشانه‏هاى روشن دین خدا از میان نرود».

سپس ‌فرمود: «به خدا سوگند، آنها تعدادشان کم و قدر و مقامشان نزد خدا بسیار است. خداوند به واسطه آنها حجتها و دلایلش را حفظ مى‏کند تا به افرادى که‏ نظیر آنها هستند بسپارند و بذرِ آن را در قلب افرادى شبیه خود بیفشانند»[۱۳۳].

[۱۳۳]- حکمت ۱۴۷.

مقاله پیشنهادی

زهد رسول الله صلی الله علیه وسلم

عَنْ أبِی هُرَیْرَهَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «اللَّهُمَّ ارْزُقْ آلَ مُحَمَّدٍ …