وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
الحمدلله
تا زمانی که استخوان مردگان سالم باشد، تخریب قبرستان حرام است،
زیرا لازمه خراب کردن آن؛ شکستن و بیرون راندن استخوان اجساد مردگان است، و این کار به معنای اهانت به آنهاست که حرام می باشد،
و دلیل ممنوع بودن شکستن استخوانهای میت حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم است که میفرماید:
«إِنَّ کَسْرَ عَظْمِ الْمُؤْمِنِ مَیْتًا مِثْلُ کَسْرِهِ حَیًّا».
ابوداود (۲/۶۹) ابن ماجه (۱/۴۹۲).
یعنی: شکستن استخوان مومن بعد از مردن، مانند شکستن استخوان او در حال حیات است.
یعنی اینکه گناه این کار در حال زنده بودن و بعد از مردن برابر است.
این حدیث، بر حرمت شکستن استخوان میت مومن دلالت دارد، اما اگر استخوان اجساد پوسیده و به خاک تبدیل شده باشند، در آنصورت تخریب آنها و زراعت و ساختن در آنجا بلامانع است.
چنانکه فقهای حنفیه گفتند:
هرگاه میت فاسد شد، و به خاک تبدیل گشت، می توان مرده دیگری را در همان قبر دفن کرد، و یا در آنجا زراعت نمود، و یا ساختمانی بر آن بناء کرد.
“حاشیه ابن عابدین” (۱ / ۵۹۹).
و حنابله گفتند:
هرگاه جسد میت پوسیده شود، زراعت و شخم زدن قبر و یا غیر آن مانند ساختمان سازی جایز است، اما اگر هنوز اجساد پوسیده نشده باشند، جایز نیست. و این حکم برای زمانی است که قبرستان از زمین وقفی نباشد، اگر آن زمین برای دفن اموات وقف شده باشد، کشاورزی و شخم زدن آنجا جایز نیست.
“کشاف القناع” (۲ / ۱۴۴).
و امام نووی از فقهای شافعیه، در «المجموع» (۵/۳۰۳) می گوید:
«نبش قبر بدون مجوز شرعی صحیح نیست، البته بخاطر اسباب شرعی مانعی ندارد.
علامه البانی در “کتاب الجنایز” می گوید:
«خلاصه کلام امام نووی این است : نبش قبر و بیرون آوردن اجزاء جسد پس از پوسیده شدن و از بین رفتنش جایز می باشد. در چنین صورتی ،
جایز است که جسد دیگری در آنجا دفن شود. هم چنین اگر جسد میت پوسیده و بطور کامل به خاک تبدیل شده باشد، جایز است در آنجا زراعت کرد یا ساختمان احداث نمود. و از بین رفتن میت مدت مشخصی ندارد، بلکه با اختلاف شرایط جوی و تفاوت هوای هر منطقه مدت آن نیز متفاوت است.
به عقیده من (البانی) اقدامات بعضی حکومت های اسلامی برای از بین بردن گورستان های مسلمانان و بیرون آوردن اجساد، بمنظور ساخت و ساز و عمران و … بدون هیچگونه رعایت احترام و بدون توجه به نهی وارده در این موضوع و بدون جلوگیری از شکستن استخوانهای میت، از نظر شرع کار خوبی نیست. چون این گونه عمران از ضروریات زندگی مردم محسوب نمی شود، بلکه از جمله تشریفات زندگی هستند و برای پرداختن به تشریفات زندگی، تجاوز بر مردگان جائز نمی باشد. زندگان باید امور زندگی خود را چنان تنظیم کنند که به مردگان ضرر و آسیبی وارد.