وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
السلام و علیکم و رحمت الله و برکاته!!
اگر متوفی در هنگام حیات مبلغی پول در بانک داشته باشد که بالایش زکات واجب شده باشد و در این مدت هیچ زکات مالش را نپرداخته باشد و نه وارثش باخبر باشد که این شخص پولی در بانک دارد، ایا بعد از مرگ اش و بعد از اطلاع یافتن وارث از این پول وارث زکات این پول را به چه ترتیب پرداخت نماید؟ ایا وارث مکلف هست که زکات سالهایی که پرداخت نشده را هم بپردازد؟؟
پاسخ:
وعلیکم السلام و رحمه الله وبرکاته
الحمدلله؛
هر مسلمانی مؤظف است تا در زمان حیات خویش تکالیف شرعی خویش را بنحو احسن انجام دهد، چرا که بعد از مرگ اعمال انسانها قطع خواهند شد جز سه چیز:
ابوهریره رضی الله عنه روایت می کند، که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود:
هرگاه انسان بمیرد پرونده عملش بسته می شود، بجر از سه جهت:
الف- صدقه جاریه: (صدقه ای که نفع آن مداوم و طولانی باشد و مردم بعد از مردن صاحب صدقه ، از آن بهره مند شوند. مانند: ساختن مدرسه، راه، پل ، بیمارستان و …)
ب-علم و اثری ازخود بر جای گذاشته باشد (که برای مردم نفع داشته باشد، مانند : نوشتن کتاب، ترجمه، تالیف، تعلیم قرآن و علوم دینی و…)
ج-فرزند نیک و صالح که برای والدین خود دعای خیر کند.(متفق علیه)
و اعمال دیگران سودی به حالش ندارد (بجز دعا و صدقه و قربانی):
خداوند متعال می فرماید: {وَأَن لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَی} (نجم ۳۹).
و اینکه برای انسان بهره ای جز سعی و کوشش او نیست.
و می فرماید: {لَهَا مَا کَسَبَتْ وَلَکُم مَّا کَسَبْتُمْ} بقره۱۳۴٫
دستاورد آنان برای آنان و دستاورد شما برای شماست.
بنابراین تنها امکانی که برای اهدای ثواب به مردگان از طرف ما است، دعای خیر برای آنها و صدقه دادن به فقراء و اهدای ثواب آنها به مردگان، اما ثواب نماز به مرده نمی رسد.
بنابراین کسی که در دنیا تکالیف شرعی خویش را انجام نداده باشد، او گناهکار است و حساب او در قیامت با خداست و اعمال دیگران سودی به حالش ندارند جز کسی که بنا به عذری روزه ی قضا داشته باشد یا حج نرفته باشد یا نذری داشته باشد ولی قبل از ادای آن فوت کند که نزدیکانش می توانند بعد از مرگش روزه های فوت شده اش را برایش جبران کنند، و یا بجای او به حج بروند و یا نذرش را ادا کنند، اما نمی توانند نمازهای فوت شده اش را جبران کنند.
اما غیر روزه و حج، دیگر تکالیف شرعی قابل جبران نیستند، مانند نماز یا زکات.
ولی اگر شخصی فوت کرده و ثروتی را برجای نهاده که هنوز سال بر آن ثروت نگذشته است و ایشون نیت زکات را داشته ولی اجل فرصت نداده میتوان به اندازه ای که قرار بود خودش زکات بدهد فرزندانش برایش زکات را پرداخت کنند
خلاصه اگر چنانچه شخصی بر او زکات واجب شده باشد، بایستی خود زکات مالش را بدهد، و بر دیگران واجب نیست مگر آنکه شخصی بخواهد از باب صدقه و نیکی زکات او را پرداخت کند .
والله اعلم