زکات فطربرای بچه به روح آمده درشکم مادر واجبه یا نه؟
و علیکم السلام
الحمدلله،
دادن زکات فطریه بجای جنین لازم نیست، ولی مستحب است که زکات فطر جنین را نیز داد.
اما برای این استحباب هیچ دلیلی از عمل پیامبر صلی الله علیه وسلم ثابت نشده است، و ثابت نشده که ایشان زکات فطر جنین را نیز امر به پرداخت کرده باشند.
اما عثمان رضی الله عنه در زمان خلافت خود، زکات فطر جنین را نیز می پرداخت چنانکه عبدالله بن احمد حنبل در “مسائل” (۸۰۶) از حمید از بکر و قتاده آورده است که: “إن عثمان کان یعطی صدقه الفطر عن الصغیر و الکبیر واحمل” یعنی: عثمان رضی الله عنه زکات فطر کوچک و بزرگ و جنین را می داد.
و یا ابن ابی شیبه در مصنف خود (۳/۲۱۲) آرده است: “أنه اخرج عن الجنین” یعنی: عثمان رضی الله عنه زکات فطر جنین را خارج می کرد.
و باید توجه داشت که سنت خلفای اربعه (ابوبکر و عمر و عثمان و علی) رضی الله عنهم اجمعین برای مسلمانان سنت است چنانکه پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرمایند:
« ….. فعلیکم بسنتی و سنه الخلفاء الراشدین المهدیین، تمسکوا بها وعضوا علیها بالنواجذ.. ».( ابو داوود، امام احمد، ترمذی، ابن ماجه، صحیح).
یعنی: …پس بر شما باد که به سنت من و سنت خلفای راشدین هدایت یافته بعد از من تمسک جویید و بر آن با دندانهای کرسی خویش گزیده و آنرا محکم گیرید.
بنابراین بر طبق این فرموده ی پیامبر صلی الله علیه وسلم ، ما مسلمانان تابع سنت پیامبر صلی الله علیه وسلم و خلفای راشدین خواهیم بود و لذا از این جهت نمی تان ادعا نمود که پرداخت زکات فطر بجای جنین بدعت است، و کسانیکه چنین گویند اهل گمراهی هستند که فرموده ی رسول الله صلی الله علیه وسلم را نادیده می گیرند.
“نکته ای که لازم به ذکر است، اینست که استحباب پرداخت زکات فطری ی برای جنین مربوط به جنینی می شود که در او روح دمیده باشد، یعنی از چهار ماه به بالا باشد، زیرا اگر زیر چهار ماه باشد چون در او روح دمیده نشده در حقیقت او جزو انسان زنده تلقی نمی شود چنانکه الله تعالی می فرماید: {کَیْفَ تَکْفُرُونَ بِاللَّهِ وَکُنتُمْ أَمْوَاتاً فَأَحْیَاکُمْ} (بقره ۲۸).
یعنی: چگونه به خداوند کافر میشوید؟! در حالی که شما مردگان (و اجسام بیروحی) بودید ، و او شما را زنده کرد.
یعنی بعد از دمیده شدن روح بعنوان یک انسان زنده محسوب می گردد و لذا بعد از دمیده شدن روح که پس از چهار ماه از شکل گیری جنین در شکم مادر روی می دهد، دادن زکات فطر بجای او مستحب است و قبل از آن چهار ماه مستحب نیست. والله اعلم” (برگرفته از: شرح الممتع، علامه ابن عثیمن،ص۱۶۲).
والله اعلم