سجدهی شکر یک سجدهی بدون تکبیر و سلام دادن است. مکانش بیرون نماز در هر زمانی است. طبق حالت و موقعیتش سجده کند؛ ایستاده، نشسته، باوضو، بیوضو. ولی طهارت داشتن افضل است. هنگامی که به علت عذری مانند ندانستن، فراموشی و امثال آن، سجدهی شکر در وقتش ادا نگردد قضای آن جایز است.
الله میفرماید:
﴿وَءَاتَىٰکُم مِّن کُلِّ مَا سَأَلۡتُمُوهُۚ وَإِن تَعُدُّواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَظَلُومٞ کَفَّارٞ٣۴﴾ [إبراهیم: ۳۴]. «و از هر آنچه از او خواستید به شما بخشید؛ و اگر نعمت الله را بشمارید، [چنان فراوان است که] نمیتوانید آن را شمارش کنید. به راستی که انسان، [در حق خویش،] ستمکار [و نسبت به الله،] ناسپاس است».
﴿یَعۡمَلُونَ لَهُۥ مَا یَشَآءُ مِن مَّحَٰرِیبَ وَتَمَٰثِیلَ وَجِفَانٖ کَٱلۡجَوَابِ وَقُدُورٖ رَّاسِیَٰتٍۚ ٱعۡمَلُوٓاْ ءَالَ دَاوُۥدَ شُکۡرٗاۚ وَقَلِیلٞ مِّنۡ عِبَادِیَ ٱلشَّکُورُ١٣﴾ [سبأ: ۱۳]. «آنها هر چه میخواست برایش میساختند: از [کاخ و] عبادتگاه و مجسمه و کاسههایی [که از بزرگی] همچون حوض [بودند] و دیگهایی بسیار بزرگ و ثابت. [به آنان گفتیم:] «ای آل داود، سپاس [نعمتهای مرا] به جای آوردید» و[لی] اندکی از بندگانم سپاسگزارند».
- عَنْ أَبِی بَکْرَهَ رضی الله عنه أَنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم کَانَ إِذَا أَتَاهُ أَمْرٌ یَسُرُّهُ أَوْ بُشِّرَ بِهِ، خَرَّ سَاجِدًا، شُکْرًا لِلَّهِ تَبَارَکَ وَتَعَالَى.[۱]
ابوبکره رضی الله عنه میگوید: هرگاه کاری باعث خوشحالی رسول الله صلی الله علیه وسلم میشد، یا خبر خوشحال کنندهای به او میرسید برای ادای شکر پروردگار، به سجده میافتاد.
در سجدهی شکر آن چیزی را بگوید که در سجدهی نماز مانند ذکر و دعا میخواند.
[۱]– حسن؛ ابوداود حدیث شماره ۲۷۷۴ و ابن ماجه حدیث شماره ۱۳۹۴ با لفظ ابن ماجه