روش تفکر در قرآن کریم

روش اندیشیدن

این مهارت را می‌توان از طریق پنج مرحله، به دست آورد:

باید یقین کامل داشته باشی که با قرآن زنده و بدون قرآن مرده ای، با قرآن بینا و بدون آن نابینا، با قرآن هدایت یافته و بدون آن گمراه هستی.

هر کسی که قرآن کریم می‌خواند باید این یقین را پیش از قرائت آیات و سوره‌هایش داشته باشد و به همین دلیل الله ـ سبحانه و تعالی ـ در سورۀ طه می‌فرماید: ﴿فَإِمَّا یَأۡتِیَنَّکُم مِّنِّی هُدٗى فَمَنِ ٱتَّبَعَ هُدَایَ فَلَا یَضِلُّ وَلَا یَشۡقَىٰ ١٢٣ وَمَنۡ أَعۡرَضَ عَن ذِکۡرِی فَإِنَّ لَهُۥ مَعِیشَهٗ ضَنکٗا وَنَحۡشُرُهُۥ یَوۡمَ ٱلۡقِیَٰمَهِ أَعۡمَىٰ ١٢۴﴾ [طه: ١٢٣-١٢۴]

«و هرگاه از جانب من رهنمودى براى شما آمد، هرکه از هدایت من پیروى کند، گمراه و تیره بخت نخواهد شد. (۱۲۳) و هرکه از یاد من روى گرداند، زندگى سختى خواهد داشت و روز رستاخیز نابینا احضارش کنیم».

و بزرگ‌ترین ذکر و یاد، همین کتاب است که آخرین کتاب آسمانی می‌باشد.

– بنابراین قرآن روحی است که تو بدون آن مرده‌‌ای ﴿وَکَذَٰلِکَ أَوۡحَیۡنَآ إِلَیۡکَ رُوحٗا مِّنۡ أَمۡرِنَاۚ﴾ [الشوری: ۵٢]

«و بدین گونه روحی را به فرمان خویش بر تو وحى کردیم».

– و قرآن نوری است که تو بدون آن نابینایی ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَکُم بُرۡهَٰنٞ مِّن رَّبِّکُمۡ وَأَنزَلۡنَآ إِلَیۡکُمۡ نُورٗا مُّبِینٗا﴾ [النساء: ١٧۴] «اى مردم، برهان آشکارى از جانب صاحب‌اختیارتان براى شما رسید و نورى آشکار به سوى شما نازل کرده ایم». ﴿أَفَمَن یَعۡلَمُ أَنَّمَآ أُنزِلَ إِلَیۡکَ مِن رَّبِّکَ ٱلۡحَقُّ کَمَنۡ هُوَ أَعۡمَىٰٓۚ إِنَّمَا یَتَذَکَّرُ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ﴾ [الرعد: ١٩] «آیا کسى که آگاهى دارد که آنچه از جانب صاحب‌اختیارت بر تو نازل شده است، حقیقت دارد، همچون کسى است که کور[دل] است؟ تنها خردمندانِ با خلوص پند مى‏پذیرند».

– و قرآن هدایتی است که تو بی آن گمراهی ﴿قُلۡ یَٰٓأَیُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَکُمُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّکُمۡۖ فَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا یَهۡتَدِی لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیۡهَاۖ﴾ [یونس: ١٠٨]

«بگو: اى مردم، [پیام] حقّ از جانب صاحب‌اختیارتان براى شما فرارسید؛ هرکه هدایت شود، به سود خویش هدایت شده است و هرکه گمراه گشت، به زیان خویش گمراه شده است؛ و من کارگزار شما نیستم».

و در اینجا حق، همان قرآن است چنانکه ابن جریر و دیگران گفته‌اند و هر حق دیگری که برای مردم آشکار می‌شود تابع آن است.

– به همین دلیل است که قرآن، کسانی را که از آن رویگردان می‌شوند، به شدت نکوهش کرده است به عنوان مثال :

الله ـ سبحانه وتعالی ـ می‌فرماید: ﴿فَمَا لَهُمۡ عَنِ ٱلتَّذۡکِرَهِ مُعۡرِضِینَ ۴٩ کَأَنَّهُمۡ حُمُرٞ مُّسۡتَنفِرَهٞ ۵٠ فَرَّتۡ مِن قَسۡوَرَهِۢ﴾ [المدثر: ۴٩-۵١] «چرا از این تذکّر اعراض مى‏کنند؟ (۴۹)گویى گورخرانى رمیده‏اند (۵۰) که از [مقابل] شیر مى‏گریزند».