رد شعائر حسینی و عزاداری محرم و عاشورا از منابع خود اهل تشیع(۴)

و مرتضی عیاد می گوید: «گروه بسیاری از علما و فقهای شیعه در خصوص موضوعی که ذکرش گذشت، پاسخهایی نوشتند که مجالی برای ذکر همه آنها  نیست.   
پس از این مرتضی فتاوای گروهی از علمای شیعه را نقل کرده است که این عمل را که در واقع خودشان ساخته اند، جایز می دانند، و ما در اینجا فقط یک مورد از فردی که وی را علامه ی کبیر، زاهد با تقوا، محدث آیت الله شیخ خضر بن شلال عفکاوی می نامند، نقل می کنیم.  
ایشان می گویند: «….. از برخی نصوصی که بر جواز زیارت امام حسین ـ هر چند با ترس بر جان باشد ـ دلالت دارد ، استنباط می شود که به سر وصورت زدن و شیون و زاری کردن به سبب مصیبت وارده به هر شکلی که باشد، جایز است؛ هر چند فرد بداند در همان وقت خواهد مُرد».  
این را مرتضی عیاد در کتابش  « مقتل الحسین/ ۱۵۳ چاپ ۱۹۹۶ نقل کرده است، این چاپ از چاپ علویه در نجف است، و اما وقتی به چاپ دار الزهراء در بیروت سال ۱۹۹۱ مراجعه کردم، دیدم فتوای مذکور را بصورت مختصر در /۱۵۴ آورده که عین عبارتش چنین است: «آنچه از مجموع اخبار و روایاتی که در خصوص جواز زیارت حسین است، هر چند با ترس بر جان باشد، استنباط می شود که بر سر و صورت زدن، شیون و گریه کردن بر حسین به هر صورت که باشد جایز است،  حتی اگر بداند که او در همان حالت خواهد مرد.

آیت الله مرتضی فیروزآبادی می گوید:
 «سینه زنی و مانند آن از مسائلی است که سیرت و رفتار شیعیان در عصر های گذشته و زمان های پیش بر آن بوده که در آن مراسم بزرگان و اکابر فقهای گذشته ی شیعه و متأخرین حضور دارند و هرگز شنیده نشده که کسی از آنان این امر را منکر بداند و منع کرده باشد و اگر فرض کنیم که کسانی بدلیل شبهات پیش آمده یا به خاطر فهم نادرست،  از سینه زنی و امثال آن نهی کرده  که اینها هم نادر و کم هستند و نادر همانند معدوم است و اعتباری ندارد.   

محمد حسین فضل الله می گوید:
در خصوص آنچه شعائر حسینی نامیده می شود، ما معتقدیم که اینها شیوه های مختلف به نمایش گذاشتن اظهار غم و اندوه است، و شیوه های ابراز احساسات درونی در زمان های مختلف ، متفاوت و مختلف می شود؛ لذا گریه کردن یک شیوه ی ابراز غم و اندوه انسانی است و به سر و صورت زدن آرام هم اسلوبی انسانی در تعبیر اندوه است.  
البته شایان ذکر است که اینها نص شرعی نیست و نیز می گوید:
 «بنابراین ما می گوییم، ممکن است انسان بر حسب دوستی و محبتش به سر و صورت بزند، بشرطی که زدن برای بدنش مضر نباشد» .  
و می گوید: « زدن به همان صورت که در جلسات عزا به سینه  می زنی و هر چیزی که تعبیر از اندوه باشد، بدون اینکه به بدن ضرر وارد کند، جایز است».

فصل پنجم  
شعائر حسینی در کتابها و منابع شیعه حرام است.
 
مبحث اول: نوحه خوانی جایز نیست و حرام است :
آنچه از زدن به سر و صورت، نوحه خوانی، پوشیدن لباس سیاه، سینه زنی و …،  تحت عنوان شعائر حسینی انجام می شود،  طبق ادله ای که در منابع و و مصادر شیعیان از رسول و ائمه ی اهل بیت  آمده، جایز نیست.

محمد علی بن حسین بن بابویه قمی که به شیخ صدوق معروف است، می گوید:
 «یکی از روایاتی که از  پیامبر ثابت و قبلاً گفته نشده، این است که رسول فرموده: «النیاحه من عمل الجاهلیه »: ( نوحه خوانی از اعمال  جاهلیت است).
 از محمد باقر مجلسی با لفظ : « النیاحه عمل الجاهلیه» : (نوحه خوانی رفتار و عمل جاهلیت است).
پس نوحه خوانی که شیعیان نسل اندر نسل آن را انجام می دهند از رفتار و عمل جاهلیت است همانطور که پیامبر غ  به ما خبر داده اند.
آنچنانکه فرموده اند: نوحه خوانی از جمله آوازهای ملعون است که خدا و رسول آن را ناپسند می دانند.

مجلسی، نوری و بروجردی از رسول روایت می کنند که فرمود: «صوتان ملعونان یبغضهما  الله اعوال عند مصیبه و صوت عند نغمه یعنى النوح و الغناء» .: (دو آوازند که لعنت  شده اند و خداوند را به خشم می آورند؛ آه و واویلا کردن در هنگام مصیبت و آواز خواندن با موسیقی).
شیعیان باید از فریب خوردن از حضور در این حسینیات و عزاداری ها که در آن آواز ملعونی است که خدا و رسول آن را نمی پسندند اجتناب کنند.

از جمله روایاتی که شیعیان را از حضور در این محافل نهی می نماید،  در نامه ای که امیر به رفاعه بن شداد نوشته، آمده است:
 «و ایاک و النوح علی المیت ببلد یکون لک به سلطان» : تو را بر حذر می دارم که در شهری که حاکم آن هستی، بر مرده ای نوحه شود. وپیامبرغ می فرماید: « …. و انی نهیتکم عن النوح و العویل»:   (ومن شما را از نوحه خوانی و شیون و واویلا کردن، نهی می کنم).

جابر بن عبد روایت می کند که رسول فرمود: «و انی نهیت عن النوح و عن صوتین احمقین فاجرین صوت عند نعمه  لهو و مزامیر شیطان و صوت عند المصیبه خمش وجوه و شق جیوب ورنه الشیطان»:   من از نوحه خوانی و دو آواز احمقانه ی فاجر شما را نهی می کنم؛ آواز هنگام خوشی و شادی که آواز شیطان است و آواز هنگام مصیبت که همراه با زدن و خراشیدن صورت و چاک کردن گریبان است وآواز شیطان است .

از علی علیه السلام روایت شده است: «ثلاث من اعمال الجاهلیه لا یزال فیها الناس حتی تقوم الساعه: الاستسقاء باالنجوم و الطعن فی الانساب و النیاحه على الموتى »  (سه چیز از اعمال جاهلیت است که همیشه مردم تا قیامت به آنها مبتلا هستند؛ طلب باران با ستارگان، طعنه زدن در نسب و نوحه خوانی بر مردگان ) .

و نیز کلینی از امام صادق روایت می کند که فرمود: «لا یصلح الصیاح على المیت و لا ینبغى ولکن الناس لایعرفون»: . داد و فریاد زدن بر شخص مرده جایز و شایسته نیست و لکن مردم نمی دانند.
و همچنین کلینی از امام صادق روایت می کند که فرمود: «لا ینبغى الصیاح على المیت و لا تشق الثیاب»  (شیون و زاری کردن و پاره نمودن لباس بر میت شایسته نیست).

از امام موسی بن جعفردرباره ی نوحه خوانی بر میت سؤال شد، آن را ناپسند و مکروه دانست.   

محمد باقرمجلسی از علی روایت می کند که گفت: وقتی ابراهیم پسر رسول الله وفات نمود، به من دستور داد که او را غسل بدهم و رسول الله او را کفن کرد و خوشبویی زد و  به من گفت، او را بردار من او را  برداشتم به بقیع آوردم و بر او نماز خواند … وقتی او را بدون حرکت نقش بر زمین دید، گریست و مردم با او گریستند تا جایی که صدای مردان از صدای زنان بلندتر شد، پیامبر آنان را از گریستن بشدت نهی کرد و گفت: چشم اشک می ریزد و قلب اندوهگین است و چیزی نمی گوییم که پروردگار را به خشم آورد، و به مصیبت تو ـ ای ابراهیم ـ گرفتاریم و به خاطر تو اندوهگین هستیم …   
قابل ذکر است که پیامبر در این روایت، گریه ی با آواز بلند را بشدت انکار می کند و از آن منع می نماید، لذا باید توجه داشته باشیم که در هنگام مصیبتها از این نهی شدید رسول الله ، غفلت نورزیم، اما گریه ی  بدون آواز ایرادی ندارد. و پیامبر از بلند کردن آواز در هنگام مصیبت و نوحه خوانی و گوش دادن به این گونه آوازها نهی کرده است.   

کلینی از فضل بن میسر روایت می کند که در خدمت ابو عبد الله بودیم که مردی آمد و از مصیبتی که بر او وارد شده بود، شکایت می کرد، ابو عبد الله به او گفت: اگر  صبر کنی به تو پاداش داده می شود و اگر صبر نکنی ، آنچه خداوند برایت مقدر کرده، بر تو خواهد گذشت و تو گناه کار می شوی.

مقاله پیشنهادی

زهد رسول الله صلی الله علیه وسلم

عَنْ أبِی هُرَیْرَهَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «اللَّهُمَّ ارْزُقْ آلَ مُحَمَّدٍ …